izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kiş – Azərbaycan dilinin zəngin səs təqlidi sözlərindən biri olub, əsasən toyuq, quş və digər quşvari canlıları qovmaq, qorxutmaq üçün çıxarılan səsi ifadə edir. Bu səs, kəskin və qəfil, həm də qısa və güclü olur. "Kiş" sözü sadəcə bir söz deyil, həm də həmin səsin yaratdığı təsiri tam şəkilləndirir. Bir nömrəli mənası olduqca açıq və konkret olsa da, məcazi mənalarda da istifadə olunmaq potensialına malikdir.

Sözün fonetik quruluşu da onun ifadə etdiyi səsə uyğun gəlir. Kəskin və qısa "k" hərfi ilə başlayıb, "iş" hissəsinin yaratdığı səs isə qovma hərəkətinin dinamikliyini və qüvvətini göstərir. Bu söz uşaqlıq xatirələrimizlə, kənd həyatı ilə, təbiətlə sıx bağlıdır. Hətta şəhər həyatında belə, toyqunların səsinə bənzəyən qəfil, kəskin səsləri eşitdiyimizdə avtomatik olaraq "kiş" sözü ağlımıza gəlir.

Verilmiş məsəl, "Vuraram ölər, kiş deyərəm, getməz", isə "kiş" sözünün təsirsizliyini və bəzən qorxutma metodlarının nəticəsiz qalmasını və daha qüvvətli tədbirlərin lazım olduğunu ifadə edir. Bu məsəl, sözün sadəcə səs təqlidi deyil, həm də müəyyən vəziyyətlərdə tətbiq olunmasının məhdudiyyətini göstərir. Qorxutma metodu həmişə nəticə vermir, bəzən daha əməli yollar axtarmaq lazım gəlir. Beləliklə, "kiş" sözünün mənası sadə səs təqlidi səviyyəsindən çıxaraq, dərin məcazi anlama da malikdir.

Nəticə olaraq, "kiş" sözü Azərbaycan dilinin varlı səs boyaqlarına səltənət qurmuş bir şəkilləndirici vasitədir. Həm öz səs təqlidi mənası ilə, həm də istifadə edildiyi məcazi mənalar ilə dilimizə rəngarənglik qatar.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz