Kofta-tuman: Azərbaycanın zəngin geyim mədəniyyətinin tərkib hissəsi olan, tarixi köklərə malik qadın paltarının adıdır. Lüğətlərdə sadəcə "kofta və tumandan ibarət qadın paltarı" kimi izah olunsa da, kofta-tumanın mahiyyəti daha dərin və maraqlıdır. Kofta, yaxası və qoltuqaltı hissəsi bəzən naxışlarla bəzədilmiş, əsasən uzun və geniş don kimi, tumansa isə başdan ayağa örtən uzun parça kimi təsəvvür edilə bilər.
Kofta-tumanın əsasən qadınlar tərəfindən geyindiyi, bədəni tam örtən bir geyim olması onun mühafizəkar ənənələrdən qaynaqlandığını göstərir. Materialı, rəngi və bəzəkləri geyinən qadının yaşına, sosial statusuna, bölgəsinə və hətta münasibətinə uyğun olaraq dəyişirdi. Misal üçün, toy mərasimlərində daha zərif və parlaq rəngli ipəkdən tikilir, günlük həyatda isə daha sadə materiallardan hazırlanırdı.
Kofta-tuman haqqında verilən nümunədəki "qırmızı ipəkdən kofta-tuman" təsviri, geyimin zənginliyini və əzəmətini vurğulayır. Qırmızı rəngin özü də Azərbaycan mədəniyyətində şənlik, sevinc və gözəlliyin simvolu kimi qəbul edilir. Beləliklə, kofta-tuman sadəcə bir paltar deyil, həm də mədəniyyətin, ənənələrin və qadın obrazının təcəssümüdür.
Müasir dövrdə kofta-tumanın geniş yayılmadığını, daha çox tarixi geyim kimi qəbul edildiyini qeyd etmək lazımdır. Ancaq onun Azərbaycan milli geyim mədəniyyətinin zənginliyini əks etdirən əhəmiyyətli bir nümunəsi olduğu şübhəsizdir. Kofta-tuman haqqında araşdırmalar, həmçinin ənənəvi Azərbaycan geyimlərinin tarixi inkişafını daha dərindən anlamanıza kömək edəcəkdir.