Kolxozlaşmaq felinin kökü rus dilindəki "колхоз" (kolxoz) sözündəndir və kollektiv təsərrüfat mənasını verir. Azərbaycan dilinə keçərək, "kolxozlaşmaq" sözü kənd təsərrüfatının özəl mülkiyyətindən kollektiv mülkiyyətə keçid prosesini, yəni kəndlilərin özəl torpaqlarını və əmlaklarını birləşdirərək kolxoz təsərrüfatına qoşulmalarını ifadə edir. Bu proses, Sovet dövründə, məcburi surətdə həyata keçirilmiş və kənd təsərrüfatının strukturunda əsaslı dəyişikliklərə səbəb olmuşdur.
Daha geniş mənada, "kolxozlaşmaq" yalnız torpaq və əmlakın birləşdirilməsini deyil, həm də kənd həyatının, sosial quruluşun və iqtisadiyyatın kollektivləşməsini əhatə edir. Bu, həyat tərzinin, iş prinsiplərinin və sosial münasibətlərin tamamilə dəyişməsi demək idi. Fərdi sahibkarlıq yerini kollektiv əməyə, özəl maraqlar isə ümumi məqsədlərə yol verirdi. Bu proses, kəndlilərin həyatında böyük dəyişikliklərə, həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə səbəb olmuşdur.
Maraqlı bir məqam odur ki, "kolxozlaşmaq" termini, Sovet hakimiyyətinin ideologiyasını əks etdirən bir söz olaraq, tarixi kontekstdə özünü göstərir. Bu söz, o dövrün siyasi və iqtisadi reallığını, kənd təsərrüfatının kollektivləşdirilməsi siyasətinin həyata keçirilməsini ifadə edir. Bu səbəbdən, bu termini istifadə edərkən, həmin dövrün tarixi fonunu və sosial-iqtisadi kontekstini nəzərə almaq çox vacibdir. Sözün neytral mənasından əlavə, onun tarixi yükünü də anlamaq lazımdır.
"Kollektivləşmək" və "ellikləşmək" sinonimləri də "kolxozlaşmaq" felinin mənasını daha dolğun şəkildə izah etməyə çalışır. Ancaq "kolxozlaşmaq" sözü özünəməxsus tarixi və siyasi kontekstinə görə daha spesifik və əhatəli məna daşıyır.