Kompozisiya [lat. compositio - tərkib, düzülüş] termininin ədəbiyyat və incəsənətdəki mənası, sadəcə hissələrin bir araya gəlməsi deyil, daha çox bu hissələrin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi, vəhdəti, bütövlüyü yaratmaq üçün necə düşünülmüş və qurulduğunu əks etdirir. Bir əsərin kompozisiyası onun sümüyünü, əzələlərini, hərəkət mexanizmini təşkil edir. Hər bir elementin yerləşməsi, ardıcıllığı, bir-biri ilə əlaqəsi əsərin ümumi təəssüratını formalaşdırır.
Kompozisiya yalnız əsərin zahiri quruluşunu deyil, həm də onun daxili məntiğini, ideya sistemini əks etdirir. Müəllif əsərin mövzusunu, ideyasını və duyğularını ifadə etmək üçün müxtəlif kompozisiya üsullarından istifadə edir: xronoloji ardıcıllıq, xronoloji ardıcıllıqdan kənara çıxma (flashback, foreshadowing), parallel kompozisiya, kontrast kompozisiya, üzücü kompozisiya və sair. Bu üsullar əsərin məzmununu daha dərin və maraqlı şəkildə çatdırmağa xidmət edir.
Kompozisiyanın uğurlu olması əsərin oxucu və ya tamaşaçı tərəfindən qəbul edilməsində həlledici rol oynayır. Düzgün qurulmuş kompozisiya oxucunun diqqətini cəlb edir, əsərin ideyasını daha aydın şəkildə çatdırır və davamlı marağı təmin edir. Əksinə, zəif kompozisiya əsəri parçalanmış, dağınıq və maraqsız edir.
Beləliklə, kompozisiya sadəcə əsərin formal quruluşu deyil, onun məzmununun, ideyasının və estetik təsir gücünün müəyyən edən əsas amillərindən biridir. Bu baxımdan, kompozisiya ədəbiyyat və incəsənət əsərlərinin "memarlığı" kimi də qəbul edilə bilər. Müəllif əsərin "binasını" necə tikəcəyini, hansı materiallardan istifadə edəcəyini və onları necə birləşdirəcəyini kompozisiya vasitəsilə müəyyən edir.