Üzücü1 (sif.) - Əsas mənası "üzmək qabiliyyətinə malik olan, üzən" deməkdir. Lüğətlərdəki "bax üzgüçü" ifadəsi sinonim kimi verilmiş, lakin "üzücü" sözünün özünəməxsus semantik nüansları var. "Üzgüçü" sözü daha çox insanlara, təlim görmüş, məqsədli şəkildə üzmə fəaliyyəti ilə məşğul olanlara aid edilir. "Üzücü" isə daha geniş mənada istifadə oluna bilər; həm canlılar (insanlar, heyvanlar), həm də cansız əşyalar üçün (məsələn, gəmi) tətbiq oluna bilər. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Mətndəki misalda "üzücü" sözü selin özünü təsvir etmək üçün istifadə olunmuşdur. Selin öz hərəkəti ilə, axın gücü ilə üzmə xüsusiyyəti vurğulanır. Bu mənada "üzücü" "axınlı", "sürətlə axan", "dalğalanan" kimi mənaları da özündə ehtiva edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "üz-" kökü ilə "ü-cü" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Üz-" kökü "üzmək" fellərinin köküdür və üzmə hərəkətini bildirir. "-cü" isə "malik olan", "ilə xarakterizə olunan" mənasını ifadə edən bir şəkilçidir. Beləliklə, "üzücü" "üzmək qabiliyyətinə malik olan" mənasını tam olaraq əks etdirir.
Fərqli cümlələrdə istifadəsi:
- "Üzücü çay sürətlə dağlardan aşağı axırdı." (Çayın axıcılığını, üzmə qabiliyyətini bildirir)
- "O, bacarıqlı bir üzücü idi, hər cür üzgüçülük üslubunu bilirdi." (İnsanın üzmə bacarığını bildirir, burada "üzgüçü" ilə sinonimdir)
- "Gəmi, fırtınalı dənizdə üzücü idi, amma təhlükəsiz limana çatdı." (Cansız bir obyektin üzmə qabiliyyətini ifadə edir)
- "Dəniz quşları üzücü idi, dalğaların üzərində uçub-enirdilər." (Heyvanların üzmə hərəkətinə işarə edir)
Yekun olaraq, "üzücü" sözü sadəcə "üzmək bacarığı olan" mənasından daha geniş bir mənaya malikdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar daşıyır. Sel, çay, gəmi, heyvanlar kimi müxtəlif obyekt və varlıqlar üçün istifadə oluna bilər.