izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kontribusiya (latınca contributio - "birgə töhfə vermək" sözündən əmələ gəlmişdir) tarixən, hərbi münaqişədən sonra qalib dövlətin məğlub dövlətdən tələb etdiyi məcburi maliyyə ödənişini ifadə edir. Bu ödəniş sadəcə bir "pul" məbləği deyil, əslində müharibənin ağır yükünün məğlub tərəf tərəfindən qalib tərəfə ödənilməsinin bir formasıdır. Müharibənin yaratdığı maddi zərərlərin, hərbi xərclərin və digər itkilərin əvəzinin qarşılanmasına yönəlmiş bu maliyyə tələbi, qalib dövlətin siyasi üstünlüyünün gücünü və beynəlxalq münasibətlərdəki nüfuzunu artırmaq üçün də istifadə edilə bilər.

Kontribusiyanın miqdarı müxtəlif amillərdən asılı olaraq dəyişir: müharibənin miqyası, məğlub dövlətin iqtisadi gücü, qalib dövlətin siyasi tələbləri və beynəlxalq vəziyyət kimi. Bəzən, məğlub dövlət üçün ağır iqtisadi yük yaradan, hətta milli iqtisadiyyatın iflic olmasına səbəb ola biləcək sərt şərti olan təzminatlar tələb olunurdu. Bu, yalnız maliyyə itkisi ilə deyil, həm də milli qürurun əzilməsi və uzunmüddətli iqtisadi geriləmə ilə nəticələnə bilərdi.

Tarix boyu bir çox müharibədən sonra kontribusiyalar tətbiq olunmuşdur. Napoleon müharibələrindən sonra Fransa'nın ağır kontribusiyalar ödəməsi, Birinci və İkinci Dünya müharibələrindən sonra məğlub dövlətlərdən tələb olunan külli miqdarda pul ödənişləri bunlara misal ola bilər. Bu hadisələr, beynəlxalq hüququn və siyasi münasibətlərin inkişafına təsir göstərərək, müasir beynəlxalq hüquqda müharibə təzminatlarının müəyyən edilməsi və ödənilməsinə dair qaydaların formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Kontribusiyaların qanunsuzluğu və insan hüquqlarına təsiri müasir dövrdə geniş müzakirə mövzusudur.

Beləliklə, kontribusiya sadəcə bir "təzminat" deyil, həm də qalib dövlətin siyasi gücünü nümayiş etdirməsinin, məğlub dövləti iqtisadi və siyasi cəhətdən zəiflətməsinin və öz üstünlüyünü təsdiqləməsinin bir vasitəsidir. Bu anlayışın tarixi və müasir beynəlxalq münasibətlərdəki əks-sədaları onun mürəkkəb və çoxcəhətli mahiyyətini vurğulayır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz