Kontrol [fr. contrôle] sözü Azərbaycan dilində geniş mənada nəzarət, yoxlama, təftiş mənalarını ifadə edir. Lakin sadəcə bu üç sözlə mənasını tam əhatə etmək mümkün deyil. Çünki "kontrol" daha çox bir proses, bir fəaliyyət kimi başa düşülür və nəzarət, yoxlama və təftiş isə bu prosesin nəticəsini və ya ayrı-ayrı mərhələlərini təsvir edir.
Daha dəqiq desək, "kontrol" bir şeyin və ya prosesin düzgünlüyünü, keyfiyyətini, effektivliyini və ya uyğunluğunu təmin etmək məqsədilə həyata keçirilən sistematik və planlı bir nəzarət mexanizmini ifadə edir. Bu, sadəcə bir baxışdan və ya səthi yoxlamaqdan daha çoxdur; dərin təhlil, ölçmə, müqayisə və lazım gəldikdə düzəlişləri əhatə edir.
Məsələn, "keyfiyyət kontrol" dedikdə, istehsal prosesinin hər mərhələsində məhsulun standartlara uyğunluğunun yoxlanılmasını, "maliyyə kontrol" dedikdə isə maliyyə əməliyyatlarının düzgünlüyünün və qanunauyğunluğunun nəzarət altına alınmasını nəzərdə tuturuq. Beləliklə, "kontrol" müxtəlif sahələrdə müxtəlif metodlar və vasitələrlə həyata keçirilə bilər, lakin ümumi məqsədi həmişə istənilən nəticənin əldə edilməsini təmin etməkdir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, "kontrol" sözü həm maddi, həm də qeyri-maddi obyektlərə tətbiq oluna bilir. Məsələn, "emosiyalarını kontrol etmək", "əhalinin sayını kontrol etmək" kimi ifadələr də bu sözün geniş tətbiq sahəsini göstərir. Bu, sözün mənasının statik bir tərifə sığmayacağını və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar ala biləcəyini təsdiqləyir.