Külatan sözü Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində ümumiyyətlə "xəkəndaz" kimi izah olunur. Lakin bu tərif kifayət qədər qısadır və sözün zəngin mənasını tam əks etdirmir. Əslində, külatan sadəcə bir xəkəndaz deyil, daha çox öz peşəsinə, ustalığına və bəlkə də bir qədər də hiyləgərliyinə görə seçilən bir şəxsiyyətdir.
Tarixi kontekstdə baxdıqda, külatanlar əsasən ticarət yollarında, karvanlarda və ya şəhər bazarlarında fəaliyyət göstərən, mal satışı və alqı-satqısı ilə məşğul olan, eyni zamanda, bəzən də aldadıcı və hiyləgər üsullardan istifadə edən şəxslər olublar. Onların məharəti həm malın keyfiyyətini yaxşı təqdim etmək, həm də müştərilərin zəif nöqtələrindən istifadə edərək daha yüksək qiymətə satmaqdan ibarət olub.
Beləliklə, "külatan" sözü sadəcə "xəkəndaz" mənasından daha geniş bir kontekstdə nəzərdən keçirilməlidir. Bu söz, öz işində bacarıqlı, lakin eyni zamanda müəyyən dərəcədə hiyləgər və ağıllı olan bir tacirin, satıcının obrazını canlandırır. Onlar ticarətin incəliklərini bilən, danışıq qabiliyyəti yüksək və müştərilərlə ünsiyyətdə bacarıqlı olan şəxslər olublar. Bu səbəbdən də, "külatan" sözü bəzən ironik və ya hətta istehza dolu mənada da işlənə bilər.
Müasir dövrdə isə "külatan" sözü daha az işlənsə də, bəzən savadlı, ağıllı və öz işində məharətli, amma eyni zamanda bir az da hiyləgər və öz mənfəətini düşünən şəxs üçün metaforik olaraq istifadə oluna bilər. Bu mənada, "külatan" sözü yalnız peşə ilə deyil, həm də şəxsiyyət xüsusiyyətləri ilə bağlıdır.