Qaçan: "Haçan" sözünün qədim forması olaraq, "Qaçan" sözü zamanın müəyyən bir nöqtəsini, anı və ya dövrünü sorğulayan bir sual əvəzedicisi kimi işlənir. Müasir Azərbaycan dilində "haçan" daha çox istifadə olunsa da, "qaçan" sözü tarixi mənbələrdə, xüsusilə də köhnə ədəbiyyat nümunələrində rast gəlinir. Bu, dilin tarixi inkişafını və sözlərin zamanla dəyişməsini göstərən əhəmiyyətli bir nümunədir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "qaçan" sözünün "haçan" kimi eyni kökdən gəldiyini görərik. "Haçan" sözü "hansı zaman" mənasını verir və bu məna "qaçan" sözündə də olduğu kimi qalmaqdadır. "Qaç-" morfeminin zamanla əlaqədar olduğunu fərq edə bilərik. Bu morfem zamanın keçməsi, bir hadisənin baş vermə anı ilə bağlı bir məna ifadə edir. "An" isə zaman nöqtəsini, anı ifadə edir. Beləliklə, "qaçan" sözü, "hansı anda", "hansı zaman nöqtəsində" və ya "nə zaman" mənasını daha incə bir şəkildə ifadə edir.
Dilçilik baxımından "qaçan" sözünün "haçan" formasına nisbətən daha qədim olması, Azərbaycan dilinin tarixi inkişafı haqqında qiymətli məlumatlar verir. Bu cür qədim söz formalarının öyrənilməsi, dil tarixinin daha yaxşı anlaşılmasına və dilin zənginliyinin ortaya çıxarılmasına kömək edir. "Qaçan" sözü, sadəcə bir leksik vahid olmaqdan daha ətraflı olaraq, Azərbaycan dilinin keçmişinə aparan bir körpü kimi düşünülə bilər.
Nəticə olaraq, "qaçan" sözü, "haçan" sözünün daha qədim, lakin eyni mənaya malik bir formasıdır. Bu sözün öyrənilməsi, dil tarixinə dair dəyərli məlumatlar verməklə yanaşı, Azərbaycan dilinin zənginliyi və inkişaf mərhələləri haqqında daha dəqiq bir təsəvvür əldə etməyə imkan yaradır.