Qaf – Azərbaycan dilində qədim və əfsanəvi bir coğrafi adıdır. Əsasən, qədim ədəbiyyatda və xalq əfsanələrində rast gəlinir. Lüğətlərdə sadəcə "Elbrus (Əlbürz) dağının qədim adı" kimi izah edilməsinə baxmayaraq, mənası və əhəmiyyəti daha geniş və çoxqatlıdır.
Qaf adı, əsasən, Qafqaz dağlarının əfsanəvi və mifik təsvirləri ilə bağlıdır. Qədim türkcə və fars ədəbiyyatında Qaf dağı, həm fiziki bir dağ, həm də səmanın sütunu, dünyanın əsasını təşkil edən mifik bir varlıq kimi təsvir edilir. Bu da onun sadəcə bir coğrafi ad olmağından kənara çıxaraq, kosmogonik və mitoloji bir əhəmiyyət daşıdığını göstərir.
Ən məşhur əfsanələrdən birində, Qaf dağı, Simurq (Ənqa) adlı mifik quşun məskəni kimi təsvir olunur. Bu quşun əfsanəvi gücü və müdrikliyi Qaf dağına da müəyyən bir qüdrət və əzəmət qatmışdır. Bu təsvir, Qaf dağını sadəcə bir coğrafi yer deyil, həm də ilahi güc və qüdrətin təcəssümü kimi göstərir.
Qaf adı, həmçinin, Elbrus (Əlbürz) dağının qədim adı olaraq qeyd olunsa da, bəzi tədqiqatçılar Qaf adının daha geniş bir coğrafi bölgəni, yəni bütün Qafqaz sıra dağlarını əhatə etdiyini düşünürlər. Bu baxımdan, Qaf adı sadəcə bir dağın adı olmaqdan çox, tarixi və mədəniyyət baxımından zəngin olan bir bölgənin simvolu kimi də qəbul edilə bilər.
Beləliklə, Qaf sözünün mənası sadəcə "Elbrusun qədim adı" ilə məhdudlaşdırılmamalıdır. O, əfsanələr, miflər və tarixi kontekst nəzərə alınmaqla, daha geniş və dərin bir məna daşıyır. Qaf adı, qədim xalqların dünya görüşünü, təbiətə və kosmosa olan baxışlarını əks etdirən, zəngin mədəni irsin bir hissəsidir.