Qafiyə (ər. قافية - qāfiyah) ədəbiyyatda, xüsusilə şeirdə, beytlərin və ya misraların son sözlərinin və ya son səslərinin uyğunluğu, həmahəngliyi deməkdir. Bu uyğunluq, şeirin ritmik və estetik quruluşunda mühüm rol oynayarak, oxunmağı və yadda saxlanmasını asanlaşdırır, eyni zamanda əsərin ahəngdarlığını və bütövlüyünü təmin edir.
Qafiyənin əsas elementi, şeirin sonluğunda təkrarlanan səs və ya səslərdir. Bu təkrar, sözlərin tam olaraq eyniləşməsini tələb etməsə də, səs uyğunluğu (assonans) və ya sədaların oxşarlığı (konsonans) üzərində qurula bilər. Müxtəlif ədəbiyyatlarda qafiyənin formaları və tətbiq üsulları fərqlidir. Məsələn, tam qafiyədə sözlərin son hecalarının tam olaraq eyni olması tələb olunur ("sevgi" - "dəyirmi" kimi), qismən qafiyədə isə yalnız bəzi səslərin uyğunluğu kifayət edir ("gül" - "kül" kimi).
Qafiyənin şeirə bəxş etdiyi estetik zövqdən əlavə, o, şeirin mənasının daha yaxşı qavranılmasına və oxucuya emosional təsir etməsinə də kömək edir. Sözlərin səs ahənginin uyğunluğu, şeirdəki fikirlərin və duyğuların daha yaxşı ifadə olunmasını təmin edir. Həmçinin, qafiyə şeirin memorizasiyasını asanlaşdırır və əsəri daha yadda qalan edir.
Qafiyənin düzgün tətbiqi, şeirin bədii keyfiyyətinin yüksəldilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Düzgün seçilməyən və ya uyğunsuz qafiyələr isə şeirin ahəngini poza bilər və oxucuya qəribə təsir bağışlaya bilər. Yuxarıda verilən misalda ("Bu şerin qafiyələri düz gəlmir") olduğu kimi, qafiyənin uyğunsuzluğu, şeirin bədii çatışmazlığını göstərir.