Qax (qədim türk dillərindən gələn bir söz olaraq qəbul edilir) Azərbaycan mətbəxinin ayrılmaz hissəsi olan, əsasən meyvələrin günəşdə və ya xüsusi qurudulma üsulları ilə qurudulması nəticəsində əldə edilən bir qidadır. Sadəcə "qurudulmuş meyvə" kimi tərif etmək isə onun zəngin mənasını tam əks etdirmir. Çünki qax, sadəcə qurudulmuş meyvə deyil, həm də əməksevərliyin, təbiətin səxavətinin və qənaətkarlığın simvoludur. Qədim zamanlardan bəri qax, xüsusilə qış aylarında insanların ərzaq ehtiyatlarını təmin edən, vitamin və enerji mənbəyi kimi qiymətləndirilib.
Qaxın hazırlanma üsulu müxtəlif olsa da, əsas prinsip meyvələrin təbii şəkildə, əlavə maddələrsiz qurudulmasıdır. Bu, onun təbii dadını və faydalı xüsusiyyətlərini qoruyur. Alma qaxı, armud qaxı, ərik qaxı kimi müxtəlif növləri mövcuddur və hər birinin özünəməxsus dad və ətri vardır. Hətta bəzi bölgələrdə giləmeyvə, gavalı və sair meyvələrdən də qax hazırlanır.
Misalda verilən "Pul yoxdur, toyuq, ördək, qax, qoz ki vardır, bunları gətirin borclarınıza hesab edək" ifadəsi qaxın həm də qiymətli bir ərzaq məhsulu olduğunu göstərir. Yəni, qax pulsuz dəyərləndirilə bilər, əvəz kimi istifadə olunur. Bu da qaxın insanlar üçün nə qədər vacib olduğunu vurğulayır. Qaxın əhəmiyyəti sadəcə qida olaraq deyil, həm də mədəniyyət və tarix kontekstində qiymətləndirilməlidir.
Beləliklə, "qax" sözü sadəcə bir məhsul adı deyil, əcdadlarımızın qida təminatı, qənaətkarlığı və təbii resurslardan istifadə bacarığını əks etdirən zəngin bir mədəni irs elementidir.