Qalxanvari sifəti, əsasən formasına görə, qalxana bənzəyən əşya və ya orqanlar üçün işlədilir. Qalxan kimi düz, əyri və ya qabarıq səthə malik olmaq xüsusiyyətini ifadə edir. Bu söz, həm də vizual oxşarlıqdan əlavə, qalxanın müdafiə funksiyasını (məsələn, bir quruluşun başqa bir quruluşu qoruması) nəzərə alaraq bəzi hallarda metaforik mənada da istifadə oluna bilər.
Anatomiyada qalxanvari vəzilər, insan və onurğalı heyvanların boyun nahiyəsində, qırtlaq önündə yerləşən, kəpənək formasındakı bir və ya bir neçə lobdən ibarət endokrin vəzidir. Adını formasının qalxana bənzəməsindən almışdır. Bu vəzi, əsasən tiroid hormonları olan tiroksin (T4) və triyodotironin (T3) istehsal edir. Bu hormonlar bədənin maddələr mübadiləsinin, böyümənin, inkişafın və bir çox digər fizioloji proseslərin tənzimlənməsində mühüm rol oynayır. Qalxanvari vəzinin düzgün işləməməsi hipertiroidizm (hormonların artıq istehsalı) və ya hipotiroidizm (hormonların az istehsalı) kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Beləliklə, "qalxanvari" sözü həm bir forma təsvirini, həm də əsasən anatomik bir orqan olan qalxanvari vəzinin adını əks etdirərək çeşidli kontekstlərdə istifadə oluna bilən çoxmənalı bir sözdür. Onun mənası, kontekstdən asılı olaraq, sözün əyani oxşarlıqdan yaranan əsas mənasından daha geniş və daha mürəkkəb bir məna da kəsb edə bilər.