izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Endokrin (yun. endo- – daxilində və krino – ayırıram) termini fizyologiya sahəsində daxili sekresiya vəziləri ilə sıx bağlıdır. Bu vəzilər orqanizmə hormon adlanan kimyəvi maddələri birbaşa qana ifraz edirlər. Hormonlar, qan axını vasitəsilə bədənin müxtəlif hissələrinə çataraq, metabolizm, böyümə, inkişaf, cinsi funksiyalar, əhval-ruhiyyə və digər bir çox bioloji prosesləri tənzimləyirlər. Beləliklə, endokrin sistem, bədənin müxtəlif hissələri arasında incə bir əlaqə şəbəkəsi yaradaraq, onun daxili mühitinin sabitliyini (homeostazını) qoruyur.

Endokrin sistemə hipofiz, qalxanabənzər vəzin, qalxanabənzərəzərə, böyrəküstü vəzilər, timus, pankreas (əsasən Langerhans adacıqları vasitəsilə), yumurtalıqlar (qadınlarda) və xiyəlciklər (kişilərdə) aiddir. Bu vəzilərdən hər biri özünəməxsus hormonlar ifraz edərək, müəyyən funksiyaları tənzimləyir. Məsələn, qalxanabənzər vəzin tiroid hormonları metabolizmanı sürətləndirir, hipofiz vəzin isə bir çox digər endokrin vəzilərin fəaliyyətini tənzimləyən hormonlar ifraz edir.

Endokrin sistemin düzgün işləməməsi bir çox xəstəliklərə səbəb ola bilər. Bu xəstəliklər, hormonların çox və ya az ifraz olunması, həmçinin hormon reseptorlarının düzgün işləməməsi ilə əlaqədar ola bilər. Endokrin xəstəliklər arasında şəkər xəstəliyi (diabet), hipotiroidizm (qalxanabənzər vəzinin fəaliyyətinin zəifləməsi), hipertiroidizm (qalxanabənzər vəzinin fəaliyyətinin artması), Kuşinq sindromu (böyrəküstü vəzilərinin həddindən artıq kortizol ifraz etməsi) və digərləri daxildir. Bu xəstəliklərin diaqnozu və müalicəsi endokrinoloq həkimləri tərəfindən aparılır.

Endokrin sistemin mürəkkəb quruluşu və funksiyaları onun işinin incəliyinə işarə edir. Bu sistemin düzgün işləməsi orqanizmin sağlamlığı üçün olduqca vacibdir. Ona görə də, hər hansı bir endokrin pozğunluq əlaməti müşahidə edildikdə, vaxtında həkimə müraciət etmək son dərəcə vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz