izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qanırmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "burmaq, əymək, qatlamaq, bükmək, qarmaq, çevirmək" kimi tək-tək hərəkətlərin toplusundan daha çoxdur. Bu fəal hərəkətlər bir-birinə sıx bağlıdır və əsasən bir şeyi çevik və dəqiq bir şəkildə formalaşdırmaq, büküb əymək məqsədini daşıyır. Sözün mahiyyətini daha yaxşı anlamaq üçün hər bir hərəkətin fərqli nüanslarını nəzərdən keçirək: "burmaq" daha çox dairəvi bir forma yaratmaq, "əymək" düz bir xətti əyilmək, "qatlamaq" bir neçə hissəni üst-üstə qoymaq, "bükmək" bir-birinə sarmal formada bağlamaq, "qarmaq" isə daha çox qeyri-müntəzəm, bəzən qırışlı bir forma əldə etmək deməkdir. "Çevirmək" isə bir nöqtə ətrafında döndərmək mənasını verir. Beləliklə, qanırmaq hərəkəti, bu fəallıqları birləşdirərək, bir obyektin formasını istənilən şəkildə dəyişdirməyi nəzərdə tutur.

Misalda verilən "başlarını qanırıb" ifadəsi bu izahı daha aydın şəkildə göstərir. İnsan başını tam olaraq "burmaq" və ya "əymək" mümkün deyil. Burada "qanırmaq" fəal hərəkət vasitəsilə başın mövqeyini dəyişdirmək, bir qədər aşağı əymək, bəlkə də yana əymək və ya bir az çevirmək mənasını verir. Bu, peysərlərin bir-birinə sürtülməsini asanlaşdırmaq üçün edilən bir hərəkətdir. Yəni, "qanırmaq" yalnız fiziki bir hərəkət deyil, həm də müəyyən bir nəticə əldə etmək üçün edilən məqsədyönlü bir fəaliyyətdir.

Ümumiyyətlə, "qanırmaq" sözü dəqiq bir tərifə sığmayan, daha çox kontekstə bağlı olan bir sözdür. Ancaq əsas məqsədi, bir obyektin formasını çevik və fəal şəkildə dəyişdirməkdir. Bu dəyişiklik, əymək, burmaq, qatlamaq, bükmək, qarmaq və çevirmək kimi hərəkətlərin bir kombinasiyasından ibarət ola bilər. Sözün zənginliyi də məhz bu çeviklik və çoxmənalılıqdadır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz