izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Üst-üstə: Azərbaycan dilində "üst-üstə" sözü əsasən zərf kimi işlənir və bir-birinin üzərinə yerləşdirilmə, yığılma və ya üst-üstə düşmə mənasını ifadə edir. Lüğətlərdəki "bir-birinin üstünə, qalaq-qalaq" tərifi mənasının əsasını əks etdirir, lakin təkcə fiziki yığılma ilə məhdudlaşmır. "Üst-üstə" sözü həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə oluna bilər.

Konkret mənada: "Üst-üstə" sözü cisimlərin, əşyaların fiziki olaraq bir-birinin üstünə düzülməsini bildirir. Məsələn, verilən nümunədəki "Rəflərdə pas atmış mis qablar üstüstə yığılmışdı" cümləsi bu mənanı açıq şəkildə göstərir. Başqa nümunələr: "Kitabları üst-üstə qoydum", "Daşlar üst-üstə yığılıb qalaq əmələ gətirmişdi", "Paltarları üst-üstə yığdı". Bu cümlələrdə əşyaların fiziki yığılma tərzi vurğulanır.

Məcazi mənada: "Üst-üstə" sözü həmçinin müxtəlif hadisələrin, proseslərin və ya məlumatların bir-birini əvəz etməsi, üst-üstə düşməsi mənasında da işlənə bilər. Məsələn: "Problemlər üst-üstə düşdü", "Vəzifələr üst-üstə gəldi", "Hadisələr üst-üstə təsadüf etdi". Bu cümlələrdə fiziki yığılma yox, vaxt və ya hadisələrin sıxlığı, ardıcıllığı ifadə olunur. "Üst-üstə"nin məcazi istifadəsi kontekstdən asılı olaraq "ardıcıl olaraq", "eyni zamanda", "bir-birinə yaxın" kimi mənaları da ifadə edə bilər.

Etimalogiyası: Sözün "üst" və "üstə" morfemlərindən meydana gəldiyi açıqdır. "Üst" - yuxarı hissə, səth mənasını, "-ə" isə yer yönlük bildirən əlavəni ifadə edir. Beləliklə, sözün mənası "bir şeyin digərinin yuxarı səthinə yerləşdirilməsi" kimi də izah oluna bilər.

Sinonimləri: "Üst-üstə" sözünün sinonimləri kontekstdən asılı olaraq "yığın-yığın", "qalaq-qalaq", "ardıcıl", "eyni vaxtda", "bir-birinin ardınca" kimi sözlər ola bilər. Lakin heç bir sinonim "üst-üstə"nin bütün mənalarını tam olaraq əhatə etmir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz