izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qapan (f. sif.): Bu söz, əsasən "dişləyən", "tutqun", "sərt" mənalarını ifadə edir. Lakin, sadəcə bu üç məna ilə məhdudlaşdırmaq onun zəngin məna çalarlarını tam əks etdirməz. Qapan, həm fiziki, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Fiziki mənada, dişləyən, tutan, möhkəm, bərk bir şeyə istinad edir; məsələn, qapan çənələr, qapan qısqaclar və ya qapan bir buz parçası.

Məcazi mənada isə, qapan daha çox tutqun, sərt, amansız, hətta təhlükəli bir vəziyyət və ya şəxsiyyəti təsvir edə bilər. Məsələn, "qapan bir baxış" deyəndə, kəskin, nüfuzlu, bəlkə də düşməncasına bir baxış nəzərdə tutulur. Həmçinin, "qapan əl" ifadəsi sərt, amansız bir insanın əlini ifadə edə bilər. Bu sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsasında tutqunluq, sərtlik və bəzən də təhlükə hissi yatır.

Atalar sözündəki "Qapan it dişini göstərməz" deyimi də bu mənanı gözəl nümayiş etdirir. Qapan, burada güclü, qəddar bir it kimi təsvir olunur. Lakin gücü və qəddarlığı o qədər böyükdür ki, dişlərini göstərməyə ehtiyac duymur; gücü özündən bəllidir. Bu deyim, öz gücünə arxalanan, özünü göstərməyə ehtiyac duymurmuş kimi davranan insanlara işarə edir.

Ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, "qapan" sözü sadəcə bir sifət deyil, həm də bir çox məna çalarını özündə birləşdirən zəngin bir leksik vahiddir. Onun mənası kontekstdən, istifadə olunduğu əsərdən və ya danışığın məzmunundan asılı olaraq dəqiqləşir və dərinləşir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz