Qarabaşaq (Hordeum vulgare) – taxıl bitkilərinin bir növü olub, uzun tarixə malik əkinçilik məhsuludur. Toxumu qidalandırıcı və sağlamlıq üçün faydalı bir çox maddə ilə zəngindir. Qədim zamanlardan bəri insan qidasında mühüm yer tutmuş, un, yarma və digər məhsulların istehsalında geniş istifadə edilmişdir.
Qarabaşağın ən qiymətli xüsusiyyətlərindən biri də B qrupu vitaminlərinin, xüsusilə də B1 (tiamin) vitamininin yüksək miqdarı ilə zəngin olmasıdır. B1 vitamini karbonhidratların enerjiyə çevrilməsində mühüm rol oynayır, sinir sisteminin normal fəaliyyətinə kömək edir və ürək-damar sağlamlığı üçün faydalıdır. Bundan əlavə, qarabaşaq digər vacib vitaminlər, minerallar (məsələn, dəmir, maqnezium) və lif mənbəyidir. Bu səbəbdən də qarabaşaq balanslı pəhrizin ayrılmaz hissəsi hesab olunur.
Yulaf kimi, qarabaşaq da çox müxtəlif sortlarda yetişdirilir. Bu sortlar müxtəlif iqlim şəraitinə uyğunlaşa bilir və müxtəlif istifadə sahələrinə uyğun olaraq yetişdirilir. Məsələn, bəzi sortlar əsasən yarma istehsalı üçün, digərləri isə un istehsalı üçün əkilir. Qarabaşaqdan hazırlanan yarma, un və digər məhsullar müxtəlif milli mətbəxlərdə geniş istifadə olunur və bir çox dadlı və sağlam yeməklərin əsasını təşkil edir.
Tarixi mənbələr göstərir ki, qarabaşaq əkinçiliyi min illər əvvəl başlamış və müxtəlif mədəniyyətlərin qida təhlükəsizliyində mühüm rol oynamışdır. Bu gün də qarabaşaq dünya miqyasında geniş əkilən və istehlak edilən bir taxıl bitkisidir və qida məhsullarının istehsalında, həmçinin heyvandarlıqda da istifadə edilir.