Qatılanmaq felinin əsas mənası maye və ya yumşaq bir maddənin qatılaşması, yoğunlaşması, bərk hal almasıdır. Bu prosesdə maddənin sıxlığı artır, axıcılığı isə azalır və ya tamamilə itirilir. Sadəcə “qatı olmaq” deyil, bu halın əldə edilmə prosesini ifadə edir. Məsələn, “şəkərli su qatılaşdı, qatıldı” deyəndə sadəcə qatı halda olduğunu deyil, maye haldan qatı hala keçmə prosesini nəzərdə tuturuq.
Lüğətlərdəki “qatı hala gəlmək, qatılaşmaq” ifadələri qatılanmaq felinin sinonimləridir və onun mənasını daha da açıqlayır. Ancaq “qatılanmaq” sözü daha çox təbii prosesləri, kimyəvi reaksiyalar nəticəsində baş verən qatılaşma hadisələrini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, “mürəbbə qatılandı”, “jelatin qatıldı”, “yağ qatıldı” kimi ifadələr gündəlik həyatımızda tez-tez işlənir.
Qatılanmaq felinin daha geniş mənada istifadəsi də mümkündür. Məsələn, məcazi mənada, bir qrupun sıxlaşması, yığışması, birləşməsi üçün də istifadə oluna bilər. Bu istifadədə əsas vurğu sıxlığın artması və birliyin yaranması üzərində olur. Məsələn, “qışda hava qatıldı”, və ya “ictimai həyatda rəqabət qatıldı” kimi ifadələrdə "qatılanmaq" bir növ sıxlaşma, yoğunlaşma və ya intensivləşmə mənasında işlənir.
Beləliklə, “qatılanmaq” fəli sadəcə fiziki bir prosesi deyil, həmçinin məcazi mənada sıxlaşma, yoğunlaşma və birləşmə kimi mənaları da özündə əks etdirən çoxcəhətli bir sözdür. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsas özəyi maddənin qatı hal alması prosesidir.