Qeyrətkeş sifət və isim kimi işlənən bir sözdür. Ərəb dilindəki "qeyrət" və Fars dilindəki "-keş" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Sözün əsas mənası "qeyrət çəkən" deməkdir. Lakin bu sadə tərif, qeyrətkeş anlayışının bütün çalarlarını tam əks etdirmir.
Qeyrətkeş insan, vətənə, millətə, xalqa, ailəyə, namusa bağlılığı ilə seçilən kəsdir. Onun qeyrəti, sadəcə olaraq bir hisslə deyil, həm də konkret hərəkətlərlə, fədakarlıqla özünü göstərir. Bu, passiv bir duyğu deyil, aktiv bir mövqedir; ədalətsizliyə, haqsızlığa qarşı mübarizə aparmağı, özünün və əzizlərinin haqlarını qorumağı əhatə edir.
Tarix boyu qeyrətkeş insanlar xalqlarının müdafiəsində ön sıralarda yer almış, öz canlarını belə fəda etməkdən çəkinməmişlər. Qeyrət, onları düşmən qarşısında qüvvətli, ədalətsizliyə qarşı isə amansız edir. Lakin qeyrət anlayışı hər zaman müsbət mənada istifadə olunmur. Bəzən həddindən artıq qeyrət, aşırı sərtlik, hətta aqressivliyə səbəb ola bilər. Ona görə də, hər bir qeyrətkeşin öz qeyrətini səmərəli şəkildə idarə etməsi, onu haqsız qarşıdurmalardan uzaq saxlaması vacibdir.
Beləliklə, qeyrətkeş sözünün mənası, sadəcə olaraq "qeyrətli adam"dan daha genişdir. O, vətənə, millətə, ailəyə olan sədaqəti, ədalətə olan həvəsi, haqsızlığa qarşı mübarizə aparmaq qətiyyətini ifadə edir. Bu, həm müsbət, həm də mənfi aspektləri olan mürəkkəb bir anlayışdır ki, onun doğru şəkildə başa düşülməsi və tətbiqi çox vacibdir.