Qeyri-müntəzəm sifəti, ərəb mənşəli olub (غير منتظم - ğeyr-ü muntazım), "müntəzəm olmayan", "tərtibsiz", "nizamsız" mənalarını verir. Bu söz, bir sistemə, qaydaya, quruluşa uymayan, xaos və ya planlılığın olmaması ilə xarakterizə olunan hər hansı bir hadisəni, prosesi və ya quruluşu təsvir etmək üçün işlədilir.
Məsələn, "qeyri-müntəzəm qoşun" ifadəsi nizamsız, təşkilatlanmamış, disiplinə riayət etməyən, hərbi təlimlərdən keçməmiş və ya komanda rəhbərliyinə tabe olmayan hərbi birləşmələri ifadə edir. Bu, həmçinin qeyri-peşəkar, təcrübəsiz və ya qeyri-kafi təlim keçmiş əsgərlərin bir araya gələrək təşkil etdiyi qruplara da aid edilə bilər.
Qeyri-müntəzəm anlayışı yalnız hərbi sahə ilə məhdudlaşmır. O, həmçinin riyaziyyatda (məsələn, qeyri-müntəzəm çoxbucaqlılar), coğrafiyada (qeyri-müntəzəm relyef formaları), iqtisadiyyatda (qeyri-müntəzəm iqtisadi inkişaf), hətta gündəlik həyatda (qeyri-müntəzəm iş qrafiki) da istifadə oluna bilər. Ümumi mənada, "qeyri-müntəzəm" bir şeyin standartlardan, qaydalardan və ya normalardan kənarda olduğunu göstərir.
Qeyri-müntəzəmliyin səbəbləri müxtəlif ola bilər: planlaşdırılmamanın olmaması, təsadüfi hadisələr, qeyri-kafi resurslar, yaradıcılıq və ya özgürlük kimi amillər. Bəzən qeyri-müntəzəmlik mənfi bir hal kimi qəbul edilsə də, bəzi hallarda (məsələn, incəsənətdə) yaradıcılıq və özünəməxsusluq əlaməti ola bilər. Buna görə də, "qeyri-müntəzəm" sözünün mənasını dərk etmək üçün kontekstin vacibliyini qeyd etmək lazımdır.