izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qəbih (ərəbcə köklüdür) sözü Azərbaycan dilində əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və daha çox yayılmış mənası fiziki görünüşlə bağlıdır. Bu mənada qəbih, çirkin, yaraşıqsız, xoşa gəlməyən, gözə zövqsüz görünən deməkdir. "Qəbih üz", "qəbih əndam" ifadələri bu mənanı aydın şəkildə göstərir. Köhnə ədəbiyyatda bu söz daha çox bu mənada işlənmişdir.

İkinci mənası isə əxlaqi-mənəvi keyfiyyətlərlə bağlıdır. Bu mənada qəbih, qəbahətli, nalayiq, yaraşmayan, ləyaqətsiz, pis, əxlaqsız hərəkət və ya davranışları ifadə edir. Bu mənada istifadə zamanı qəbih sözü həm bir insanın əməllərinə, həm də bir hadisəyə, vəziyyətə, hətta bir qərara tətbiq oluna bilər. Məsələn, "qəbih əməl", "qəbih hərəkət" və ya "qəbih bir qərar" ifadələrini misal göstərmək olar. Bu istifadə üslub baxımından daha çox rəsmi və ciddi kontekstlər üçün uyğundur.

Qəbih sözünün maraqlı tərəfi ondan ibarətdir ki, həm fiziki, həm də mənəvi çirkinliyi ifadə etmə qabiliyyətinə malikdir. Bu da sözün köklərində olan "çirkinlik", "xoşa gəlməmə" anlayışının həm zahiri, həm də batini tərəflərə şamil olduğunu göstərir. Sözün köhnə ədəbiyyatda daha çox işlənməsi isə dilin inkişafı və müasir söz ehtiyatının zənginləşməsi ilə əlaqədardır. Müasir Azərbaycan dilində daha konkret və dəqiq sinonimlər üstünlük təşkil etsə də, qəbih sözü özünəməxsus poetik və ifadəlilik gücünə malikdir və bədii ədəbiyyatda hələ də istifadə edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz