izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qəflət (ər. قَفْلَة‎ - qaflat) sözü Azərbaycan dilində əsasən "qafillik" və "xəbərsizlik" mənalarında işlənir. Füzuli misalında olduğu kimi, qəflət, bir hadisədən, vəziyyətdən, və ya həqiqətdən xəbərsiz olmaq, bilməmək halını, diqqətsizlik və ya unutqanlıq nəticəsində yaranmış bir vəziyyəti ifadə edir. Bu, sadəcə olaraq bir şeydən xəbərsiz olmaq deyil, həm də bu xəbərsizliyin insanı aldada biləcək, səhv qərarlar verməsinə səbəb ola biləcək bir vəziyyət olmasıdır.

Qəflətin mənası ancaq fiziki anlamda olan xəbərsizliklə məhdudlaşmır. O, ruhani bir mənada da istifadə oluna bilər. Məsələn, Allahın əmrlərindən, əxlaqi dəyərlərdən xəbərsiz olmaq, dünyəvi məsələlərə həddindən artıq meyl etmək də qəflət sayıla bilər. Bu mənada qəflət, insanı ruhən korlayan, həqiqətdən uzaqlaşdıran bir vəziyyətdir. Bəzi sufizm ədəbiyyatında qəflət, Allahın zikrindən, onunla əlaqədən uzaqlaşma kimi izah edilir.

Füzuli beytindəki "Qılma bizi qəflət ilə mədhuş; Həmsöhbətin eyləmə fəramuş" misrasında şair, qəflətin insanı "mədhuş" (heyran, çaşqın) etdiyini, hətta "fəramuş" (unutqan, yaddan çıxaran) etdiyini vurğulayır. Yəni, qəflət insanı həm fiziki, həm də ruhani olaraq zəiflədir, onun ətrafındakı hadisələrə doğru reaksiya verməsini maneə törədir. Beləliklə, qəflət, sadəcə bilməmək deyil, eyni zamanda bir növ "bilməməyin fəsadları" ilə də əlaqələndirilir.

Ümumiyyətlə, qəflət anlayışı, insanın özünü tanıma yolundakı maneələrdən biri kimi də qəbul edilə bilər. Çünki həqiqəti bilməmək, özünü dərk etməməyə və səhv həyat yolunda irəliləməyə səbəb olur. Bu baxımdan, qəflətdən uzaqlaşmaq, həqiqəti axtarmaq və özünü tanımaq yolunda vacib bir addımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz