Qələm (ərəbcədən) – yazmaq üçün istifadə olunan alət. Bu sadə tərif, qələmin minilliklər boyu insan həyatında oynadığı əvəzsiz rolu tam əks etdirmir. Qələm, sadəcə bir yazı aləti deyil, fikir və duyğuların ifadə vasitəsi, tarixin, ədəbiyyatın, elmin və sənətin daşıyıcısıdır. Onun ucu ilə yazılan hər bir söz, cümlə, bənd, əsər, insan düşüncəsinin, hisslərinin, xəyallarının bir izidir.
Tarix boyu qələmlər müxtəlif materiallardan hazırlanıb: qamışdan, qu quşu lələyindən, metaldan, taxtadan, plastikdən və s. Hər bir material özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə qələmin yazısını, toxumasını, ifadəsini müəyyən edib. Qələmin tarixi insanlığın yazılı mədəniyyətinin tarixidir. Qədim Misirdə papirus üzərinə hiyerogliflər yazmaq üçün istifadə olunan qamış qələmlərdən tutmuş, müasir texnologiyaların məhsulu olan kompüter qələmlərinə qədər geniş bir spektr var.
Qələm, sadəcə yazı yazmaq üçün deyil, rəsm çəkmək, eskiz etmək, qeyd etmək, imza atmaq üçün də istifadə olunur. O, sənətkarın əlində şah əsər yaradan bir vasitəyə, memarın əlində isə möhtəşəm binaların layihəsini qələmə alan bir alətə çevrilir. Bu mənada, qələm yaradıcılığın, innovasiyanın və təkamülün simvoludur.
Müasir dövrdə kompüterlərin və digər texnologiyaların geniş yayılmasına baxmayaraq, qələmin əhəmiyyəti azalmayıb. Əksinə, əl ilə yazmanın terapevtik təsiri, əlyazmasının fərdiliyi, kağız üzərində qələmin izlərinin duyğuları və fikirləri əks etdirməsi onu əvəzsiz edir. Qələm həm də fikirlərin səlisliyini, yaddaşın güclənməsini və yaradıcılığın inkişafını təşviq edir.