Qəlizlik (is.) bir şeyin mürəkkəb, anlaşılan olmayan, çətin və ya qarışıq təbiətini ifadə edən bir söz olub, çoxşaxəli və çətin anlaşılma xüsusiyyətini vurğulayır. Sadəcə "mürəkkəblik" deyərkən ifadə etmədiyimiz incəlikləri özündə əks etdirir. Qəlizlik, həm maddi, həm də mənəvi aləmə aid ola bilər.
Məsələn, "mürəkkəbliyi" ifadə edən "qəlizlik" sözü, bir mexanizmin quruluşunun çətin başa düşülməsini, bir məsələnin həllinin çoxsaylı amillərdən asılı olmasını, və ya bir ədəbi əsərin dilinin çox zəngin və mürəkkəb olmasını ifadə edə bilər. Bu mürəkkəblik, həm də çətin həll edilən bir problemi, qaranlıq və aydın olmayan bir vəziyyəti təsvir edə bilər.
Misallar: "Tüstünün qəlizliyindən adamın gözü tutulur" ifadəsində, tüstünün sıxlığı və qarışıq tərkibi nəzərdə tutulur; sadəcə "qalınlığı" deyil, həm də onun tərkibindəki zərərli maddələrin bədənə təsirini ehtiva edən daha geniş bir məna ifadə olunur. "Şəhərin havasının qəlizliyindən, tozundan, zəhmətinin kəsrətindən..." deyərkən yalnız havanın çirkliliyini deyil, şəhər həyatının bütün mürəkkəbliklərini, çətinliklərini və gərginliyini birlikdə əks etdirən daha geniş və emosional bir məna ifadə olunur.
Qısacası, "qəlizlik" sadəcə bir şeyin mürəkkəb olmasını deyil, bu mürəkkəbliyin yaratdığı çətinliklər, qarışıqlıqlar və bəzən də anlaşılmazlıq hisslərini daha dolğun bir şəkildə ifadə edir. Bu söz, situasiyanın dərinliyinə və çoxşaxəliliyinə işarə edir.