Qıfılbənd sözü iki əsas mənaya malikdir. Birinci mənası, hərfi və daha geniş yayılmış mənası, möhkəm bağlanmış, qıfıl ilə bağlanmış deməkdir. Bu mənada qıfılbənd, hər hansı bir qapı, sandıq və ya digər əşyanın qıfıl vasitəsilə etibarlı şəkildə bağlanmasını ifadə edir. Bu, fiziki bir təsvirdir və qapalı, girişə mane olan bir vəziyyəti bildirir. Məsələn, "Qıfılbənd qapını açmaq mümkün deyildi" cümləsində "qıfılbənd" sözü qapının qıfılla möhkəm bağlandığını vurğulayır.
İkinci mənası isə, Azərbaycan ədəbiyyatının, xüsusilə də aşıq ədəbiyyatının zəngin bir üslub xüsusiyyətini əks etdirir. Bu mənada qıfılbənd, müəmmalı bir sual (tapmaca) şəklində yazılmış şeir formasıdır. Bu şeirlər, oxucuda və ya dinləyicidə düşünməyə, əqli fəaliyyət göstərməyə və cavabı tapmağa təhrik edir. Qıfılbəndin əsas xüsusiyyəti, mürəkkəb metaforalar, simvollar və bədii ifadələrin istifadəsi ilə sualın gizlədilməsidir. Onun həlli, şeirin mətninin dərinə nüfuz etməyi və poetik dilin incəliklərini anlamağı tələb edir. Bu, sadəcə bir şeir deyil, əqli bir oyun, intellektual bir yarış, bir növ ədəbi tapmacadır.
Beləliklə, "qıfılbənd" sözünün iki fərqli, lakin bir-birini tamamlayan mənası mövcuddur: biri fiziki aləmdə möhkəm bağlanmanın simvolu, digəri isə ədəbiyyat aləmində əqli və bədii zəhmət tələb edən bir şeir formasının adıdır. Hər iki mənada da sözün özündə qapalı, açılmağı gözləyən, həllinə çatılmağı gözləyən bir məna gizlənir. Bu iki mənanın müqayisəsi, sözün zəngin semantik potensialını və Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının genişliyini göstərir.