Qımıltı sözü Azərbaycan dilində "xəfif hərəkət, tərpəniş, qımıldama" mənalarını ifadə edir. Bu, sadəcə bir fiziki hərəkəti deyil, həm də hiss olunan, lakin aydın görünməyən, çox zərif bir dəyişikliyi, hərəkəti ifadə edə bilər. Məlumatın kökünə nəzər salsaq, "qımıl" felindən törəmə olduğunu görərik. "Qımıl-qımıl" ifadəsi ilə daha yaxşı anlaşıla bilər: kiçik, tez-tez təkrarlanan, gözlə görünməyən hərəkətlər ardıcıllığı.
Qımıltı yalnız fiziki hərəkət deyil, eyni zamanda duyğu və düşüncələrin də ifadəsində işlənir. Məsələn, "ürəyimdə bir qımıltı hiss etdim" ifadəsi həyəcan, qorxu və ya sevinc kimi duyğuların zəif bir şəkildə əmələ gəlməsini göstərir. Bu mənada qımıltı, bir hadisənin başlanğıcını, gizli bir dəyişikliyi və ya duyğunun ilk əlamətlərini simvolizə edir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Lakin dodaqlarında sezilən xəfif bir qımıltı onun gülmək istədiyini … aşkara çıxarırdı") qımıltı, gülmək istəyinin hələ tam ortaya çıxmamış, gizli, lakin hiss olunan əlaməti kimi təsvir olunur. Bu, çox incə və ifadəli bir təsvirdir. Gülüşün əvvəlinə işarə edən dodaqların zərif hərəkəti, gözlərlə fərq edilməyə bilər, lakin diqqətli müşahidəçi tərəfindən hiss oluna bilər.
Beləliklə, "qımıltı" sözünün mənası sadəcə "hərəkət"dən daha genişdir. O, həm fiziki, həm də metaforik mənalarda işlənir və həssas bir dəyişikliyi, gizli bir prosesin başlanğıcını və ya duyğuların zəif bir əlamətini ifadə edə bilər. Onun ifadə gücü incəliyindən və təsvir etdiyi hadisənin zərifliyindən irəli gəlir.