Qızışdırmaq feli, əsasən odla, istiliklə bağlı bir prosesi ifadə edir və sadəcə "alovlandırmaq"dan daha geniş bir məna kəsb edir. Alovun şiddətini artırmaq, qızğınlığı yüksəltmək, istilik səviyyəsini qaldırmaq kimi müxtəlif nüansları özündə ehtiva edir. Məsələn, ocağı qızışdırmaq, yalnız alovu daha böyük etmək deyil, həm də onun daha intensiv yanmasını, daha çox istilik yaymasını təmin etmək deməkdir.
"Qızışdırmaq" mənası, yalnız maddi aləmlə məhdudlaşmır. Metaforik mənada da işlədilir. Məsələn, mübahisəni qızışdırmaq, əhval-ruhiyyəni qızışdırmaq, həyəcanı qızışdırmaq kimi ifadələrdə, bir prosesin, duyğunun və ya vəziyyətin intensivləşməsi, sürətlənməsi nəzərdə tutulur. Bu isə həm müsbət, həm də mənfi mənada ola bilər. Həyəcanı qızışdırmaq bir hadisəyə marağı artırmaq kimi müsbət məna daşıyır, mübahisəni qızışdırmaq isə tərəflər arasında düşmənçiliyi artırır və mənfi nəticələrə gətirib çıxara bilər.
Lüğətdəki misal "Uşaqlar tonqalı qızışdırdılar" fəaliyyətin sadə bir təsvirini verir. Lakin "qızışdırmaq" feli daha çox incəliyi, intensivliyi və prosesin tərəqqisini əks etdirir. "Qızışdırmaq" "alovlandırmaq"dan fərqli olaraq, artıq mövcud olan bir istiliyi, enerjini daha da artırmağa yönəlmiş bir hərəkəti bildirir. Yəni, odun sadəcə alovlanması deyil, həm də bu alovun gücünün, şiddətinin idarə olunaraq artırılması nəzərdə tutulur.
Nəticə olaraq, "qızışdırmaq" feli, sadə bir hərəkəti deyil, bir prosesin tədricən intensivləşməsini, güclənməsini və artmasını əks etdirən zəngin bir məna daşıyır. Həm maddi, həm də mənəvi aləmdə müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilən çoxcəhətli bir sözdür.