Qismət (ərəbcədən) – insan həyatında baş verən hadisələrin, yaxşı və ya pis hadisələrin, uğur və ya uğursuzluğun öncədən yazılmış, dəyişdirilməz taleyi, nəsbi, qədəri bildirir. Bu, həm təsadüfi hadisələri, həm də insanın öz əməllərinin nəticələrini əhatə edən, daha geniş bir anlayışdır. Sadəcə “bəxt” sözü ilə ifadə etmək qismətin mürəkkəbliyini tam əks etdirmir.
Qismət anlayışı, bir çox mədəniyyətdə, xüsusilə də İslam mədəniyyətində önəmli yer tutur. İnsanların həyatlarında baş verən hər şeyin Allah tərəfindən öncədən müəyyən edildiyinə dair inancdan qaynaqlanır. Bu baxımdan, qismət, təqdirin bir parçası, hətta onun sinonimi kimi qəbul edilir. İnsan öz qismətini dəyişə bilməz, ancaq ona səbr və təvəkküllə yanaşmalıdır.
Lakin qismət anlayışının təfsiri müxtəlifdir. Bəziləri qisməti tam olaraq öncədən müəyyən edilmiş, dəyişdirilməz bir şey kimi görürsə də, digərləri insanın öz əməllərinin də qismətini formalaşdırdığını düşünür. Bu baxımdan, qismət sadəcə təsadüf deyil, həm də səy və əməyin nəticəsidir. Yəni, insan öz səyləri ilə qismətini daha yaxşı bir istiqamətə yönəldə bilər, lakin əsas quruluş dəyişməz qalır.
Misal olaraq, falçı qadının “atdan düş, bir falına baxım” sözləri qismət anlayışına marağın qədim zamanlardan bəri mövcud olduğunu göstərir. İnsanlar həmişə gələcəkdən xəbər almağa, qismətlərini öyrənməyə çalışmışlar. Bu, qismətin insan həyatındakı gizli və anlaşılmaz tərəfləri ilə bağlı olan bir maraqdır.
Ümumiyyətlə, qismət anlayışı, həyatın sirli və qərar verməkdə çətinlik çəkən insanlarda təsəlli və ya izah axtarışının ifadəsidir. Bu, həm də insanın qarşılaşdığı çətinlikləri qəbul etmək və həyata daha fəlsəfi yanaşmaq üçün bir vasitə ola bilər.