Qiyamçı sözü Azərbaycan dilində üsyankar, etirazçı və ya hökumətə qarşı silahlı mübarizə aparan şəxsi ifadə edir. Sadəcə "qiyamda iştirak edən adam" ifadəsindən daha geniş bir məna kəsb edir. Qiyamçılar fərqli ideologiyalara, hədəflərə və motivlərə sahib ola bilərlər; bəziləri sosial ədalət, azadlıq və ya siyasi dəyişikliklər üçün mübarizə apararkən, digərləri isə hakimiyyətə qarşı özəl maraqlarını müdafiə edə bilərlər.
Tarix boyu qiyamçılar müxtəlif formalarda təşkil olunmuşdur: kiçik, yerli üsyanlardan tutmuş, genişmiqyaslı inqilablara qədər. Onların hərəkətləri həm sülh yolu ilə etiraz aksiyaları, həm də silahlı müqavimət şəklində özünü göstərə bilər. Qiyamçılar tez-tez hökumət tərəfindən repressiya olunur və qanunsuz elan edilir, lakin onların hərəkətləri tarixin gedişatına güclü təsir göstərə bilər.
Qiyamçı termini ümumiyyətlə mənfi kontekstdə istifadə olunsa da, tarixi kontekstdə qiyamçıların hərəkətlərinin müsbət nəticələrə gətirib çıxardığı hallar da mövcuddur. Məsələn, müstəmləkəçiliyə qarşı mübarizə aparan millətçilər və ya ədalətsiz rejimlərə qarşı çıxanlar tarix boyu qiyamçı kimi tanınıblar. Beləliklə, "qiyamçı" sözünün qiymətləndirilməsi müəyyən tarixi və siyasi kontekstdən asılıdır.
Verilən nümunədəki "Mütəhim Baxşının qiyamçılar təşkilatlarına mənsub olması..." ifadəsi, Baxşının hökumətə qarşı çıxan bir qrupa mənsub olduğunu göstərir. Bu, onun hərəkətlərinin qanunsuz olduğunu və potensial olaraq cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə biləcəyini bildirir.