Qocalma: "Qocalmaq" felindən törəmiş isim olub, həyatın təbii gedişatında orqanizmin yaşlanma prosesini, fiziki və psixi funksiyaların zəifləməsini, bədəndə baş verən dəyişiklikləri əhatə edən mürəkkəb bir hadisədir. Sadəcə yaş artımı deyil, kompleks bir bioloji, psixoloji və sosial prosesdir.
Qocalma prosesi genetik amillərdən, həyat tərzinin təsirindən (qidalanma, fiziki aktivlik, stress səviyyəsi), ətraf mühitin təsirlərindən (çirklənmə, radiasiya) və xroniki xəstəliklərdən asılı olaraq fərdi fərqlər göstərir. Bəzi insanlar yaşlı olsa da, sağlam və aktiv qalırlar, bəziləri isə nisbətən daha tez qocalma əlamətləri göstərirlər.
Fiziki dəyişikliklərə yavaşlayan metabolizm, əzələ kütləsinin azalması, sümük sıxlığının azalması, görmə və eşitmə qabiliyyətinin zəifləməsi, dərinin quruması və elastikliyinin itirilməsi, oynaqlarda hərəkət məhdudiyyəti daxildir. Psixoloji dəyişikliklərə isə yaddaşın zəifləməsi, konsentrasiya etməkdə çətinlik çəkmə, emosional tarazlığın pozulması və ya yavaşlaması daxildir.
Qocalma yalnız fiziki və psixoloji aspektlərlə məhdudlaşmır. Sosial aspektlər də əhəmiyyətli rol oynayır. Yaşlı insanların sosial əlaqələrinin azalması, təcrid olunma hissi, özünəinamın azalması onların həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Buna görə də qocalma prosesinin yalnız tibbi deyil, həm də sosial, psixoloji və əxlaqi tərəflərini nəzərə almaq vacibdir.
Müasir tibbdə qocalma prosesini yavaşlatmaq və yaşlıların həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün müxtəlif üsullar tətbiq olunur. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma, müntəzəm fiziki aktivlik, stressin idarə olunması, sosial əlaqələrin qorunması və müvafiq tibbi müdaxilələr qocalmanın mənfi təsirlərini azaltmağa kömək edir. Qocalma, həyatın təbii bir hissəsidir və bu prosesi qəbul etmək, həyatın hər mərhələsindən zövq almaq vacibdir.