Qolay sifəti əsasən "asan", "zəhmətsiz" və "yüngül" mənalarını ifadə edir. Lakin bu sadə tərifdən daha çox məna çalarını özündə ehtiva edir. Qolay bir iş, çətinlik tələb etməyən, səy göstərmədən həll oluna bilən bir işdir. "Qolay" sözü sözügedən işin icrası üçün sərf olunan enerji, vaxt və səyin azlığını vurğulayır. Mürəkkəb bir problemi sadə və effektiv yolla həll etmək də "qolay" adlandırıla bilər. Belə ki, "qolay" sadəcə fiziki səyin azlığı deyil, həm də zehni səyin minimal səviyyədə olmasını ifadə edə bilər.
Misal olaraq, "Qolay yol" ifadəsi yalnız qısa və düz bir yol deyil, həm də çətinliksiz, maneəsiz bir yolu ifadə edir. Ədəbiyyatda "qolay" sözü bəzən ironik mənada da işlədilir. Yəni, görünüşdə asan görünən, lakin əslində çox çətin olan bir iş üçün də istifadə oluna bilər. Bu halda, "qolay" sözünün arxasında gizlənən əsl məna, sözün əsl mənasında deyil, daha çox situasiyanın görünüşünün və gerçəkliyin arasındakı fərqi vurğulayır.
A. Şaiqin "Mənim sənətim bildiyin qədər də qolay deyildir" misalında "qolay" sözü sənətin yaradılmasının asankənliyi haqqında deyil, daha çox sənətkarın zəhmətinin və bacarığının dərk edilməməsi barədə bir ifadədir. Boz şinel haqqında "Boz şinel isə soyuq keçməyən bir qalaydı" cümləsində isə "qalay" sözünün istifadəsindən görünür ki, burada "qolay" sözünün əvəzinə eyni kökdən olan "qalay" sözü işlənmişdir. Bu misalda "qalay" sözü, şinelin soyuğu keçirməyən, yəni insanı soyuqdan qoruyan xüsusiyyətini vurğulayır.