Qonaq sözü Azərbaycan dilində çoxşaxəli və zəngin mənalara malik bir termindir. Ən geniş yayılmış mənası, bir insanın başqa bir insanın evinə, iş yerinə və ya digər məkana müəyyən bir məqsədlə – görüşmək, söhbət etmək, ziyarət etmək, qalmaq və s. – gəlməsidir. Bu, ənənəvi və ən çox istifadə olunan mənasıdır. Misal olaraq, "Qonaqlar gəldi, süfrəni hazırlayaq!" cümləsini göstərmək olar.
Lakin qonaq sözünün mənası yalnız fiziki gəlişlə məhdudlaşmır. Məsələn, "Bu gün qonağımız çoxdur" ifadəsi, çox sayda insanın fiziki olaraq gəlməsini bildirməklə yanaşı, metaforik olaraq, bir yerdə çox insanın toplandığını, bir hadisənin çox sayda iştirakçısının olduğunu da ifadə edə bilər. Bir başqa mənada, "mənim qonağım ol" ifadəsi, insanı öz yanına dəvət etmək, onu qəbul etmək istəyini bildirir.
Qonaq sözü tarixən və mədəniyyətcə də müxtəlif çalarlar daşıyır. Azərbaycan mədəniyyətində qonaqpərvərlik mühüm yer tutur və qonaq ağırlamaq adət-ənənələrin əsasını təşkil edir. Qonaq qəbul etmək sadəcə bir görüşdən çox, hörmət, ehtiram və qayğı göstərmək anlamına gəlir. Qonağa qarşı göstərilən hörmət, ev sahibinin nüfuzunu və statusunu da göstərir.
Bundan əlavə, qonaq sözü bəzi hallarda müəyyən bir məqsədlə, məsələn, iş görüşməsi, səfər və s. üçün gələn şəxsi də ifadə edə bilər. Bu mənada qonaq, səyahətçi, ziyarətçi, və ya nümayəndə kimi də başa düşülə bilər. Misal olaraq, "Konfransda xarici qonaqlar iştirak edəcək" cümləsini göstərmək olar.
Beləliklə, "qonaq" sözü sadə bir mənadan uzaqdır və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar kəsb edə bilən zəngin bir leksik vahiddir.