Qumuq (kumık): Dağıstan Respublikasında yaşayan, türk dilləri ailəsinə mənsub olan Qumuq dilində danışan xalqın adıdır. Bu etnonim, özündə həm xalqın adını, həm də onların ana dilini əks etdirir. Qumuqlar, əsasən Dağıstanın cənub-şərqində, Xəzər dənizinin sahil boyu ərazilərdə məskunlaşıblar. Tarix boyu müxtəlif imperiyaların və dövlətlərin təsiri altında qalmış, öz mədəniyyət və dilini qoruyub saxlamaq üçün mübarizə aparmış bir xalqdır.
Qumuq dili, Kipçak qrupuna aid olan türk dillərindən biridir. Digər Kipçak dilləri ilə müqayisədə özünəməxsus fonetik, leksik və qrammatik xüsusiyyətləri vardır. Uzun müddət yazılı ədəbiyyata malik olmasa da, son illərdə Qumuq dilinin inkişafı və təbliği istiqamətində əhəmiyyətli işlər görülür. Dili qoruyub saxlamaq üçün müxtəlif təşəbbüslər həyata keçirilir, məktəblərdə dərslər tədris olunur və ədəbiyyat nümunələri yaradılır.
Qumuq mədəniyyəti, zəngin tarixə və ənənələrə malikdir. Xalq musiqisi, rəqsləri, milli geyimləri və incəsənəti özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə seçilir. Qumuq xalqının mətbəxi də maraqlıdır və regionun digər xalqlarının mətbəxlərindən fərqlənir. Qumuqlar, əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olurlar, lakin son illərdə şəhər əhalisinin sayı da artmaqdadır.
Qumuq xalqı, Dağıstanın çoxmillətli əhalisi arasında mühüm yer tutur və regionun mədəni müxtəlifliyinə öz töhfəsini verir. Onların tarixi, mədəniyyəti və dili, Dağıstanın və ümumilikdə türk dünyasının mədəni irsinin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Bu gün Qumuqlar, müstəqil və özünü təsdiq etmiş bir xalq kimi mövcud olub, öz dilini, mədəniyyətini və ənənələrini qoruyub saxlamağa çalışırlar.