Laxtalanma (Laxtalanmaq felindən törəmiş isim): Qanın maye halından bərk halına keçməsi prosesi. Bu bioloji proses, orqanizmin özünü yaralanmalardan qorumaq üçün vacib bir mexanizmdir. Qanın laxtalanması zamanı qanda mövcud olan müxtəlif faktorlar bir-biri ilə qarşılıqlı təsir edərək, bir sıra mürəkkəb kimyəvi reaksiyalar nəticəsində fibrin adlanan bir zülal toru əmələ gətirir. Bu fibrin toru qanın içindəki qan hüceyrələrini (eritrositlər, leykositlər və trombositlər) tutaraq, yaralı damar divarını bağlayır və qanaxmanın dayanmasına səbəb olur.
Laxtalanma prosesi çox mərhələli və incə tənzimlənən bir mexanizmdir. Prosesdə fibrinogen adlı bir zülalın fibrinə çevrilməsi, bir sıra koaqulyasiya faktorlarının iştirakı ilə həyata keçirilir. Bu faktorlar, əsasən qaraciyərdə istehsal olunan zülallardır və onların çatışmazlığı və ya funksiyasının pozulması qanaxma meylinin artmasına səbəb olur. Prosesdə həmçinin trombositlər (qan lövhəcikləri) əsas rol oynayır. Onlar yaralı damar divarına yapışaraq, ilkin tıxac əmələ gətirir və koaqulyasiya faktorlarının aktivləşməsini stimullaşdırırlar.
Laxtalanma prosesinin normal gedişi üçün bir çox amilin optimal tarazlığı vacibdir. Həddindən artıq aktiv laxtalanma, tromboz adlanan və damarların tıxanmasına səbəb ola bilən ciddi bir vəziyyətə gətirib çıxara bilər. Əksinə, laxtalanma prosesinin kifayət qədər aktiv olmaması isə qanaxmaya və hətta həyati təhlükəyə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən, laxtalanma prosesi orqanizmin həyat fəaliyyəti üçün son dərəcə vacibdir və onun pozulması ağır sağlamlıq problemlərinə gətirib çıxara bilər. Hemofiliya kimi irsi xəstəliklərdə laxtalanma faktorlarının çatışmazlığı müşahidə olunur.
Müasir tibbdə laxtalanma prosesinin tədqiqi, qanaxmanın müalicəsi və tromboz profilaktikası üçün geniş imkanlar yaradır. Müxtəlif laxtalanma testləri vasitəsilə bu prosesin vəziyyəti dəqiq müəyyən edilə bilir və lazımi müalicə tədbirləri həyata keçirilə bilir.