izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Lərzə (fars. لرزه) sözü Azərbaycan dilində titrəmə, əsmə, titrəyiş kimi mənalarda işlənir. Bu, sadəcə fiziki bir titrəmə deyil, həm də daxili, emosional bir titrəyişi ifadə edə bilər. Sözün kökü olan Fars dilindəki "لرزه" (lerze) də eyni mənaları əks etdirir və köhnə fars ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinir. Belə ki, lərzə həm qorxu, həyəcan, soyuqdan, xəstəlikdən və ya zəiflikdən yaranan bədən titrəməsini, həm də qüvvətli emosiyaların – kədər, sevinc, həyəcan – nəticəsində yaranan daxili bir sarsıntını ifadə edə bilir. Bəzən ətraf mühitin təsirinə görə yaranan zəif, nəzərə çarpmıyan titrəmələr də lərzə olaraq adlandırıla bilər.

Lərzə etmək (eyləmək) ifadəsi, sözün əsl mənasında, bədənin titrəməsi, əsməsi deməkdir. Ancaq metaforik mənada da işlədilərək, güclü bir emosional vəziyyətdə olmağı, daxili sarsıntı keçirməyi ifadə edə bilər. Məsələn, "Qorxudan bədəni lərzə edirdi" və ya "Sevincdən lərzəyə düşdü" cümlələrindəki "lərzə etmək" ifadəsi bu mənada işlənir.

Lərzə salmaq isə daha çox təsir gücünü vurğulayan bir ifadədir. Sadəcə titrəməyə səbəb olmaq yox, dərin bir təsir, sarsıntı yaratmaq mənasını verir. Bu, həm fiziki, həm də emosional bir təsiri ifadə edə bilir. Məsələn, "Xəbər onu lərzəyə saldı" ifadəsində xəbərin insanda güclü və sarsıdıcı bir təsir yaratdığı nəzərdə tutulur. Həmçinin, "dəhşətə gətirmək", "vəlvələ salmaq", "sarsıtmaq" kimi sinonim ifadələrlə də əvəz edilə bilər. Lərzə salmaq ifadəsi, hadisənin gücünü və təsirini daha qabarıq şəkildə göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz