Maarifçilik: İnsan zəkasının, bilik və bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi, yayılması və tətbiqi üçün sistemli və məqsədyönlü səylər göstərmək mənasını daşıyan geniş bir anlayışdır. Bu, sadəcə təhsil verməkdən daha çoxdur; maarifçilik, tənqidi düşüncənin, elmə və rasionallığa əsaslanan dünyagörüşünün formalaşdırılması, insan hüquq və azadlıqlarının qorunması və cəmiyyətin demokratik prinsiplər əsasında inkişaf etdirilməsi üçün aparılan kompleks bir prosesdir.
Tarixən maarifçilik hərəkatı Avropada 18-ci əsrdə baş vermiş və "Aydınlanma" dövrü adlandırılmışdır. Bu dövrdə əsas fikir, insanın əqli qabiliyyətinə və rasionallığına inanmaq, cəhaləti və qərəzli inancları rədd etmək, elmə və təcrübəyə əsaslanmaq olmuşdur. Maarifçilik düşünürləri, monarxiya və dini dogmaların əleyhinə çıxaraq, insan hüquqları, azadlıq, bərabərlik və ədalət kimi dəyərlərin əhəmiyyətini vurğulayıblar. Bu ideyalar, Fransa inqilabı kimi tarixi hadisələrdə öz əksini tapmışdır.
Maarifçilik, yalnız tarixi bir hadisə deyil, həm də daim davam edən bir prosesdir. Müasir dövrdə də maarifçiliyin əhəmiyyəti artmaqdadır. Texnologiyanın sürətli inkişafı və qloballaşma prosesi, insanları müxtəlif mədəniyyətlər və ideyalar ilə qarşılaşdırır. Bu da tənqidi düşüncənin, elmə əsaslanan biliyin və tolerantlığın daha da vacib olduğunu göstərir. Maarifçilik, insanlığın gələcəyi üçün zəruri olan əsas prinsiplərə əsaslanan bir hərəkətdir.
Ədəbiyyatda istifadə edilən "maarifçilik" sözü, əsərin mövzusuna və yazıçının dünyagörüşünə uyğun olaraq müxtəlif çalarlar əldə edə bilər. Məsələn, "Bahadır və Sona" kimi bir əsərdə maarifçilik fikirlərinin ifadəsi, konkret olaraq ədəbiyyatın təhsil və tərbiyədə roluna, insan münasibətlərinin sağlamlaşdırılmasına və cəmiyyətdə ədalətin bərqərar olunmasına yönəldilmiş ola bilər.