Mağara (ər. مغارة - mağara) – Yer səthinin altında təbii yolla əmələ gəlmiş, geniş və dərin oyuntu. Dağların, təpələrin və ya qayaların içərisində, həmçinin yer altında yerləşə bilər. Bəzən dar girişə malik olsa da, içəridə geniş və mürəkkəb quruluşa sahib ola bilər. Mağaraların əmələ gəlmə səbəbi, əsasən, suyun qayalara təsiri, eroziya və ya tektonik hərəkətlərdir. Su, əsrlər boyu qayaların içərisindəki çatları genişləndirərək, böyük boşluqlar yaradır. Bu boşluqlar müxtəlif ölçülərdə və formalarda ola bilər – kiçik oyumlardan nəhəng salona qədər.
Mağaralar həm də özünəməxsus mikroiqlimə və unikal ekosistemə malikdir. İşığın çatmadığı yerlərdə, xüsusi adaptasiya olunmuş bitki və heyvan növləri yaşayır. Bəzi mağaralar, stalaktit və stalakmit kimi, suyun mineralların çökməsi nəticəsində əmələ gələn gözəl qaya formasiyalarına ev sahibliyi edir. Bu formasiyaların bəziləri əsrlər, hətta min illər ərzində əmələ gəlir və həqiqi təbiət möcüzələridir.
İnsanlar tarix boyu mağaralardan müxtəlif məqsədlər üçün istifadə ediblər. Qədim dövrlərdə mağaralar insanların sığınacaq, yaşayış yeri və hətta dini mərasimlər üçün istifadə etdikləri yerlər olub. Mağara rəsmləri qədim insanların həyat tərzi, inancları və sənəti haqqında qiymətli məlumatlar verir. Bu gün isə mağaralar turizm obyekti kimi, elmi tədqiqatlar üçün və ya sadəcə təbiətin gözəlliyindən ləzzət almaq üçün ziyarət olunur. "Ayı mağarası" kimi ifadələr, mağaraların bəzi heyvanlar üçün sığınacaq kimi xidmət etdiyini göstərir.
Beləliklə, "mağara" sözü sadəcə yerin içərisindəki bir oyuntu deyil, həm də zəngin tarixə, unikal ekosistemə və təbiətin möhtəşəm əsərlərinə malik olan, tədqiq edilməyə və kəşf edilməyə dəyər bir təbiət hadisəsidir.