Mahmızlı sifəti, əsasən at süvarilərinin istifadə etdiyi mahmız vasitəsilə atı qovmaq üçün istifadə olunan bir vasitəni ifadə edir. Sözün kökü "mahmız" sözündəndir və "mahmızlı" "mahmıza malik olan", "mahmız taxılmış" mənalarını verir.
Daha geniş mənada, "mahmızlı" sözü yalnız atlara aid deyil, hər hansı bir heyvanın, və ya hətta mexaniki bir qurğunun, hərəkətini sürətləndirmək, yönləndirmək üçün istifadə olunan bir vasitə ilə təchiz olunmasını da ifadə edə bilər. Məsələn, "mahmızlı traktor" desək, bu traktorun əlavə bir hərəkətverici mexanizmə malik olduğunu ifadə edə bilər.
Ədəbiyyatda isə "mahmızlı" sözü bəzən simvolik mənada işlədilə bilər. Məsələn, "mahmızlı sözləri" ifadəsi kəskin, təsirli və hətta təcavüzkar sözlər demək ola bilər. Bu halda, mahmız atın hərəkətini necə sürətləndirirsə, bu sözlər də hadisələrin gedişatını sürətləndirər, əhval-ruhiyyəni dəyişər. Beləliklə, "mahmızlı" sözü yalnız konkret bir əşyanı deyil, həm də təsir qüvvəsini, hərəkətverici qüvvəni ifadə edə bilər.
Misal olaraq verilən şeir parçasında ("Mahmızlı çəkmədən gəlir çınqıltı; Aralıqda olur xırda pıçıltı.") "mahmızlı" sözü, yəqin ki, səsin gücünü, təsirini ifadə etmək üçün metaforik olaraq işlənmişdir. Çınqıltı və pıçıltının bir arada olması, səsin intensivliyinin və ya təsir gücünün dəyişkənliyini ifadə edə bilər.