izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Mahparə (fars. ماه‌پاره) sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir epitet olub, əsasən gözəl qadınları təsvir etmək üçün işlədilir. Əslində "ay parçası" mənasını verən bu söz, sadəcə gözəlliyi ifadə etməkdən də çox uzağa gedir. Ayın mistik və poetik təbiəti, onun gecə səmasına yayılan nuru və gözəlliyi ilə assosiasiya edilərək, mahparənin gözəlliyini sadəcə fiziki cəhətdən deyil, həm də ruhani bir gözəllik olaraq qələmə verir. Bu, sadəcə gözəl bir üzü deyil, həm də daxili gözəllik, mələkiyət və sirli bir cazibəni təsvir edir.

Sözün fars dilindən gəldiyini nəzərə alaraq, onun klassik fars ədəbiyyatında necə işləndiyini də qeyd etmək lazımdır. Fars şairləri ayın gözəlliyini və əzəmətini təsvir etmək üçün tez-tez istifadə etdikləri kimi, mahparə sözü də ən gözəl və mükəmməl varlıqların təsvirində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu sözün istifadəsi, həm də şeirə mistik və romantik bir hava qatır.

Misal olaraq verilən beytin də göstərdiyi kimi ("Yüz qönçə dəhənli mahparə; Gül suyu səpərdi rəhgüzarə"), mahparə yalnız gözəl bir üz ifadə etmir, həm də gül suyu kimi ətirli, təravətli, xoş və mehriban bir xarakteri təcəssüm etdirir. Rəhgüzar (yolçu)a gül suyu səpməsi isə onun lütfünü, xeyirxahlığını və ətrafındakılara müsbət təsirini göstərir. Beləliklə, mahparə, sadəcə bir epitet olaraq qalmır, həm də poetik metafora vasitəsi ilə daha geniş və dərin bir məna daşıyır.

Nəticə olaraq, mahparə sözü Azərbaycan poeziyasında və ədəbiyyatında gözəllik, lütf, təravət və mistik cazibəni birlikdə ifadə edən səlis və mənalı bir epitet olaraq özünə xüsusi yer tutmuşdur. Onun sadəcə "ay parçası" kimi tərcüməsi zəngin mənasını tam əks etdirmir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz