Mart (latıncadan) – təqvim ilinin üçüncü ayı, qışla yaz arasında keçid dövrünün əlamətidir. Astronomik olaraq, Martın gündönümü və ya ekvinoksiyumu ilə, günəşin ekvatoru keçməsi ilə qışın bitməsi və yazın başlaması elan edilir. Bu səbəbdən, Mart ayı müxtəlif mədəniyyətlərdə yenidən doğuş, təzələnmə və ümid simvolu kimi qəbul edilir.
Martın gəlişi ilə təbiətdə böyük dəyişikliklər baş verir: qarlar əriyir, torpaq isinir, bitkilər canlanır, quşlar yuva qurur. Bu oyanış, canlanma və yeni həyatın başlanması, Mart ayının simvolik əhəmiyyətini daha da gücləndirir. Bu təbiətin oyanışı, insanların da həyatında yeni başlayışlara, yeni layihələrə, yeni ümidlərə doğru irəliləmək istəyini simvolizə edir.
Ancaq “Mart qırğınları” ifadəsi kimi tarixi hadisələrlə də bağlı mənfi çağrışımlar daşıyır. Tarixdə Mart ayı müxtəlif xalqlar üçün həm xoşbəxt anları, həm də faciələri ilə yadda qalıb. Belə ki, bu dövrlə bağlı müəyyən tarixi hadisələr “Mart qırğınları” kimi dəhşətli və kədərli xatirələrə səbəb olub. Bu ifadə, həmin qanlı hadisələri və onların ağır nəticələrini xatırladır.
Ata sözü olan "Mart çıxdı, dərd çıxdı" isə Mart ayının həm də müəyyən çətinliklərlə, problem və narahatlıqlarla əlaqələndirildiyini göstərir. Bu, əkin-biçin işlərinin başlanması ilə bağlı yeni məsuliyyətlər, qışdan sonra yaranan iqtisadi çətinliklər və ya xəstəliklərin yayılması ilə əlaqəli ola bilər. Başqa sözlə, bu ata sözü Mart ayının gəlişi ilə ortaya çıxan müxtəlif çətinliklərə işarə edir.