Matəm (ər. مَأْتَم - mə'təm) sözü ərəb dilindən gəlmiş olub, üzüntü, kədər, qəm-qüssə, xüsusilə də birinin ölümünə görə duyulan dərin acı və kədər mənasını verir. Sadəcə "yas" və ya "təziyə" kimi sözlərlə tam əhatə olunmayan daha geniş bir məna spektrini əhatə edir. Matəm, insanın iç dünyasını sarsıdan, həyatının gedişatını dəyişdirən bir hadisənin ardından duyduğu dərin və davamlı bir hissi təsvir edir.
Matəm, fərqli mədəniyyətlərdə müxtəlif adət-ənənələrlə ifadə olunur. Bu ifadələr arasında qara geyinmək, yas mərasimlərində iştirak etmək, müəyyən qaydalar və məhdudiyyətlərə əməl etmək (məsələn, musiqi dinləməmək, əylənməmək) kimi ənənələr yer alır. Matəmin ifadə formaları ölən şəxslə olan münasibətin yaxınlığına, mədəniyyətə və dini inanclara görə dəyişir. Qara rəng matəmin simvolu kimi geniş yayılmışdır, lakin bəzi mədəniyyətlərdə başqa rənglər də matəm rəmzi kimi istifadə olunur.
"Matəm geymək" ifadəsi isə məcazi mənada matəm əlaməti olaraq qara geyinmək, yas saxlamaq və ya təziyə tutmaq kimi fəaliyyətləri əhatə edir. Bu ifadə, kədərin zahiri təzahürünü, matəmin ictimai və sosial tərəfini vurğulayır. Yalnız özünü qara geyimlə məhdudlaşdırmayan, daha geniş miqyaslı bir kədər ifadəsidir. Həmçinin, "matəm geymək" ifadəsi matəmin uzun müddət davam edə biləcəyini və ictimai həyata təsirini də göstərir.
Beləliklə, matəm sadəcə bir söz deyil, dərin bir hissi və onu ifadə edən bir sıra ənənəvi və sosial davranışları özündə birləşdirən mürəkkəb bir anlayışdır.