Matəmli sifəti əsasən kədər, qəm-qüssə, yas və itki hisslərini ifadə edir. Yalnız "yaslı" olmaqdan daha geniş bir məna kəsb edir. "Yaslı" daha çox konkret bir itki və onunla bağlı rəsmi yas mərasimi ilə bağlı istifadə olunurken, "matəmli" daha geniş emosional bir vəziyyəti, iç dünyanın qaralmasını, ruh halının ağırlaşmasını əks etdirir.
Bir insan matəmli ola bilər çünki sevdiyini itirib, ağır bir xəstəliyə tutulub, böyük bir itki yaşamış, ümidlərini itirmiş və ya həyatında baş verən mənfi hadisələrin ağırlığı altında əzilmişdir. Hətta təbiət hadisələri də matəmli təsvir edilə bilər; məsələn, göylərin qaranlıq, yağışlı və fırtınalı olması, təbiətin üzüntülü bir halda olması matəmli bir atmosfer yaradır.
Misal olaraq verilən şeir parçasında göylərin və təbiətin matəmli təsviri, insanın iç dünyasındakı qəm və kədəri daha da gücləndirir və ətraf mühitin də bu üzüntüyə qoşulduğunu göstərir. Qara çarşaf və ağ kəfən kimi simvolik ifadələr matəmin dərinliyini və qeyri-adiliyini vurğulayır. Beləliklə, "matəmli" sadəcə "yaslı" olmaqdan daha artıq bir duyğu və atmosfer ifadə edir.
Qısaca, "matəmli" sözü həm insanın daxili dünyasının, həm də ətraf mühitin kədərli, üzüntülü və qəmli vəziyyətini ifadə etmək üçün istifadə olunan daha ifadəli və geniş mənalı bir sözdür.