Maye (ərəbcədən) – həcmi sabit qalaraq, özünü saxladığı qabın formasını alan maddə. Sözün ən sadə tərifi budur, amma mayelərin aləmi bununla məhdudlaşmır. Onların maraqlı xüsusiyyətləri və təbiətdəki rolu haqqında daha ətraflı danışmaq olar.
Mayelərin ən mühüm xüsusiyyəti axıcılıqdır. Molekullar arasındakı zəif qarşılıqlı təsir qüvvələri onlara qabın formasını almağa, lakin həcmini saxlamağa imkan verir. Bu səbəbdən mayelər tökülə, axa və süzülə bilir. Əgər qaba tökülən su qabın formasını alırsa, onda bu onun maye halda olduğunu göstərir. Ancaq suyu buz halına keçirərək bərk hala gətirdiyimiz zaman artıq onun öz formasını saxladığını görərik.
Mayelərin sıxlığı qazlara nisbətən daha yüksəkdir. Suyun, neftin, südün, şərbətin, qanın – hamısı mayedir. Bunların hər birinin özünəməxsus sıxlığı, özlülüyü, səthi gərilməsi və digər fiziki xüsusiyyətləri vardır. Məsələn, balın özlülüyü sudankən çox yüksəkdir, buna görə də bal yavaş axır. Səthi gərilmə isə su damcılarının kürə formasını almasına səbəb olur.
Mayelər təkcə gündəlik həyatımızda deyil, həm də sənaye, tibb, kənd təsərrüfatı və digər sahələrdə geniş tətbiq olunur. Həyatımızın davam etməsi üçün ən vacib maye olan sudur. Kimyəvi reaksiyaların əksəriyyəti maye mühitdə baş verir. Mayelərin öyrənilməsi fizika və kimyanın mühüm bölmələrindən biri olan maye mexanikası və termodinamika kimi sahələri əhatə edir.
Beləliklə, “maye” sözü sadəcə axmaq və şəklini dəyişən maddə mənasını daşımasa da, bu tərif mayelərin əsas xüsusiyyətlərini qısaca izah edir. Əslində, mayelər təbiətin möhtəşəm və hələ də tam dərk olunmayan bir hissəsini təmsil edir.