Mayeləşmək, bir maddənin qaz və ya bərk halından maye hala keçmə prosesidir. Bu, maddənin temperaturunun düşməsi və ya təzyiqinin artması nəticəsində baş verə bilər. Sadəcə "maye halına keçmək" ifadəsi mayeləşmənin yalnız nəticəsini əks etdirir, halbuki mayeləşmə bir prosesdir, müəyyən fiziki dəyişikliklərin ardıcıllığıdır.
Mayeləşmə prosesində, maddənin tərkib hissəcikləri arasındakı cəlb qüvvələri artır, nəticədə onlar daha sıx bir formada bir araya gəlirlər. Bu, qaz halında olan maddənin həcmində əhəmiyyətli dərəcədə azalma ilə nəticələnir. Su buxarının mayeləşməsi gündəlik həyatımızda tez-tez müşahidə olunan bir hadisədir; səhər tezdən bitkilər üzərindəki şeh, havada olan su buxarının mayeləşməsinin nəticəsidir.
Mayeləşmə, sənayedə müxtəlif proseslərdə, məsələn, maye azotun istehsalında və ya hava mayeləşdirmə zavodlarında geniş tətbiq olunur. Eləcə də, soyuducu sistemlərdə soyuducu mayenin kondensasiyası mayeləşmə prosesinə əsaslanır. Buxarın mayeləşməsi, elektrik stansiyalarında elektrik enerjisi istehsalında istifadə olunan buxar turbinlərinin işləmə prinsipini təşkil edir.
Mayeləşmə prosesi, fərqli maddələr üçün fərqli temperatur və təzyiq şərtlərində baş verir. Məsələn, suyun mayeləşməsi üçün 100°C temperaturda (normal atmosfer təzyiqində) kifayətdir, halbuki oksigenin mayeləşməsi üçün daha aşağı temperatur və yüksək təzyiq tələb olunur. Bu prosesin baş verməsi üçün lazım olan temperatur və təzyiqin dəqiq qiymətləri maddənin fiziki xassələrindən asılıdır.
Qısacası, mayeləşmə sadəcə "durulaşmaq"dan daha mürəkkəb bir fiziki prosesdir və maddələrin qaz halından maye hala keçməsinin əsasını təşkil edir. Bu prosesin baş verməsi üçün müxtəlif amillərin rol oynadığını başa düşmək, təbiətin qanunlarını daha dərin anlamağa kömək edir.