Mexanizm [yun. mechane – alət] bir maşının, aparatın və ya cihazın funksiyalarını yerinə yetirməsini təmin edən, qarşılıqlı əlaqədə olan hissələrin, elementlərin və ya komponentlərin qarşılıqlı təsiri ilə işləyən sistemidir. Sadəcə hərəkətə gətirən hissələri deyil, bu hissələrin bir-biri ilə necə əlaqəli olduğunu, hər birinin funksiyasını və sistemin ümumi işləmə prinsipini əhatə edir.
Saatın mexanizmi sadə bir nümunədir. Bu, dişli çarxlar, yaylar, əqrəblər və digər hissələrin mürəkkəb bir qarşılıqlı əlaqəsidir ki, vaxtın dəqiq ölçülməsini təmin edir. Ancaq mexanizm daha mürəkkəb sistemlərdə də iştirak edə bilər; məsələn, avtomobil mühərrikinin mexanizmi, insan bədəninin hərəkət mexanizmi və ya bir kompüterin daxili işləmə mexanizmi. Hər bir halda, mexanizmin əsas xüsusiyyəti, hissələrin bir-biri ilə əlaqəli şəkildə fəaliyyət göstərərək, müəyyən bir nəticə əldə etməsidir.
Mexanizmlər sadədən mürəkkəbə qədər müxtəlif mürəkkəblik səviyyəsində ola bilər. Sadə bir mexanizm, bir qolu bir neçə dəfə artıran kaldıraç ola bilər. Daha mürəkkəb mexanizmlər isə minlərlə hissədən ibarət ola bilər və mühəndislik sahəsindəki ən böyük nailiyyətləri təmsil edə bilər. Mexanizmlərin inkişafı, insan sivilizasiyasının inkişafı ilə sıx bağlıdır və elmi-texniki tərəqqinin əsas hərəkətverici qüvvələrindən biridir.
Qısacası, mexanizm dedikdə yalnız fiziki hissələrdən ibarət bir sistem deyil, həm də bu hissələrin qarşılıqlı əlaqəsi, işləmə prinsipi və əldə olunan nəticəni nəzərə alan daha geniş bir konsepsiya nəzərdə tutulur. Bu, maşınların, cihazların və hətta canlı orqanizmlərin işləmə prinsiplərini anlamaq üçün əsas anlayışdır.