Metodologiya (yun. methodos – metod və logos – təlim, elm) elmi tədqiqatın prinsipləri, üsulları və prosedurları haqqında elmi nəzəriyyədir. Sadəcə elmi metodların sadalanması deyil, daha geniş mənada bu metodların əsaslandırılması, seçilməsi, tətbiqi və nəticələrinin qiymətləndirilməsi prosesini əhatə edir. Metodologiya, elmin müxtəlif sahələrində istifadə olunan üsulların sistematik təhlilini, onların qarşılıqlı əlaqələrini və effektivliyini araşdırır.
Metodologiya həm konkret elmi sahənin tədqiqat metodlarını (məsələn, fizikanın, kimyanın, sosiologiyanın metodologiyası), həm də elmin ümumi prinsiplərini və metodlarını (ümumi elmi metodologiya) öyrənir. Bu, tədqiqatın hər mərhələsində - problem qoyuluşundan tutmuş nəticələrin təhlilinə qədər - müəyyən prinsiplərə əsaslanmasını təmin edir. Beləliklə, metodologiya elmin obyektivliyinə, etibarlılığına və reproduksiyasına zəmanət verir.
Metodologiyanın əhəmiyyəti elmi biliklərin keyfiyyətini yüksəltməkdə, tədqiqat prosesinin optimallaşdırılmasında və yeni biliklərin əldə edilməsinə yönəlmişdir. Müxtəlif metodoloji yanaşmaların mövcudluğu tədqiqatçıya problemin müxtəlif aspektlərinin araşdırılmasına imkan verir. Ancaq eyni zamanda, metodoloji yanaşmaların düzgün seçilməsi və tətbiqi tədqiqatın uğuru üçün çox vacibdir. Səhv metodoloji yanaşma yanlış nəticələrə, hətta elmi səhvlərə gətirib çıxara bilər.
Metodologiya yalnız elmi sahələrlə məhdudlaşmır. O, həm də digər sahələrdə, məsələn, təhsildə, ictimai həyatda, texnologiyada, idarəetmədə tətbiq oluna bilər. Bu sahələrdə metodologiya müəyyən məqsədlərə nail olmaq üçün optimal üsulların seçilməsinə və tətbiqinə kömək edir.