Məkr (ər. مكر - makr) sözü Azərbaycan dilində geniş mənada hiyləgərlik, aldatma, gizli və zərərli niyyətlə planlaşdırılmış hərəkət deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "hiylə, biclik, kələk" kimi qısa və ümumi ifadələrlə izah olunsa da, məkr daha mürəkkəb və çoxşaxəli bir anlayışı əhatə edir. O, sadə bir aldatmadan fərqli olaraq, uzunmüddətli planlaşdırma, diqqətlə gizlətmə və hədəfi məqsədə çatdırmaq üçün xüsusi bacarıq və fırıldaq tələb edir. Məkr həm də müəyyən məqsədə çatmaq üçün istifadə edilən, gizlin şəkildə həyata keçirilən və əxlaqi prinsiplərə zidd olan bir davranış formasıdır.
Məkr sözü, Qurani-Kərimdə də geniş şəkildə işlənərək, şeytanın və ya pis insanların hərəkətlərini təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bu mənada, məkr yalnız bir insana qarşı deyil, bir qrupa, cəmiyyətə, hətta bir millətə qarşı da yönəldilə bilər. Mifologiya və ədəbiyyatda da məkr, xüsusilə də qəhrəmanların düşmənlərinə qarşı istifadə etdiyi bir vasitə kimi təsvir olunur. Lakin burada məkr, adətən, müsbət məqsədə çatmaq üçün istifadə edilən bir vasitə olaraq qələmə verilir.
Mirzə Fətəli Axundzadənin misalında olduğu kimi, “Ay ləçər, bu necə məkrdir mənim başıma gətirirsən?” cümləsində məkr, bir şəxsin digərini aldatmaq və ya ona zərər vermək üçün istifadə etdiyi hiyləgər bir planı bildirir. Bu cümlədə məkr, dəqiq və məqsədyönlü bir hərəkəti, bilərəkdən və qəsdən törədilən bir əməli ifadə edir. Məkr sözünün istifadə edildiyi digər nümunələrə misal olaraq: "Düşmənlərinin məkrlərinə məğlub oldu", "Onun məkrli planları ifşa edildi", "O, uzun illər boyu məkrli şəkildə var-dövlətini topladı" göstərmək olar. Bu cümlələrdə məkr sözünün konteksti fərqli olsa da, ümumi mənası dəyişməz qalır: gizli, hiyləgər və zərərli niyyətlə planlaşdırılan hərəkət.
Yekun olaraq, məkr sadəcə "hiylə" və ya "kələk"dən daha geniş bir mənaya malikdir. O, uzunmüddətli planlaşdırma, gizlilik, fırıldaq və əxlaqi prinsiplərə zidd hərəkətləri əhatə edən mürəkkəb bir anlayışdır. Kontekstdən asılı olaraq, məkr müsbət və ya mənfi mənada istifadə oluna bilər, lakin ümumiyyətlə, mənfi konnotasiya daşıyır.