Məntiq (ər. منطق - mantiq) termini əslində "sözün mənası, ifadənin düzgünlüyü" mənasını verən ərəb sözündəndir. Lakin müasir istifadədə "məntiq" daha geniş və dəqiq bir mənaya malikdir. Bu termin, əqli fəaliyyətin düzgünlük və ardıcıllığına dair elmi öyrəniş sahəsini ifadə edir. Başqa sözlə, məntiq, təfəkkürün qanunlarını və formalarını, dəlillərin düzgün qurulmasını və nəticələrin doğruluğunu araşdıran elmdir.
Məntiqin iki əsas istiqaməti vardır: formal məntiq və dialektik məntiq. Formal məntiq, düşüncənin formal strukturlarına, əqli əməliyyatların qaydalarına və doğru nəticələrin əldə olunmasına dair qaydaları öyrənir. Bu istiqamət daha çox simvolik məntiq, riyazi məntiq kimi sahələri əhatə edir və riyaziyyatda geniş tətbiq olunur. Dialektik məntiq isə, fikrin inkişafının qanunauyğunluqlarını, mücərrəd anlayışlardan konkret hadisələrə keçidi, ziddiyyətlərin həllini və təfəkkürün dinamikasını araşdırır. Bu istiqamət daha çox fəlsəfi yanaşmaya malikdir və həyatın müxtəlif sahələrində tətbiqini tapır.
Məntiq termininin ikinci mənası, fikrin və əqli nəticənin düzgünlüyü, əsaslılığı, ağlabatanlığıdır. Məsələn, "Onun dedikləri məntiqə uyğun deyildi" cümləsində "məntiq" sözü bu ikinci mənasında işlənmişdir. Bu halda, söz hər hansı bir mühakimənin, arqumentin və ya əqli prosesin məntiqi ardıcıllığının olub-olmamasını ifadə edir. Yəni, fikrin əsaslandırılmasının və nəticənin tutarlı olmasının qiymətləndirilməsini əks etdirir. Məntiqi təfəkkürün olmaması isə, dəlillərin səhv interpretasiyasına, səhv nəticələrə və qərarsızlığa gətirib çıxarır.
Beləliklə, "məntiq" termini həm bir elm sahəsini, həm də fikrin düzgünlüyünü ifadə edən bir anlayışı təmsil edir. Bu iki məna bir-biri ilə sıx bağlıdır: məntiq elmi, düzgün düşüncənin qaydalarını öyrənməklə, fikrin məntiqliliyinin müəyyən edilməsinə kömək edir.