izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Məsləhətli (sıfat): Bu söz, “məsləhət” sözündən törəmiş bir sifətdir və əsasən bir işin və ya hərəkətin məsləhətə əsasən, məsləhət alınaraq və ya məsləhətə uyğun şəkildə yerinə yetirilməsini, həyata keçirilməsini bildirir. Yəni, hər hansı bir qərarın və ya əməlin qəbul edilməsindən əvvəl məsləhətləşmənin aparıldığı, müxtəlif fikirlərin dinlənildiyi və nəticədə ən məqsədəuyğun qərarın qəbul edildiyi mənasını verir. Sözün kökü olan “məsləhət” özü də “fayda, xeyir, müsbət nəticə” mənalarını ehtiva edir. Buna görə də, “məsləhətli” sözü, sadəcə “məsləhətləşmənin olduğu” deyil, həm də bu məsləhətləşmənin müsbət nəticə verdiyi, faydalı olduğu fikrini ifadə edir.

Misal üçün, “Məsləhətli don gen olar” atalar sözündə “məsləhətli” sözü məsləhətlə seçilmiş, əvvəlcədən düşünülmüş, planlı və nəticədə faydalı olan bir işə işarə edir. Donun ölçüsünün məsləhət alınaraq, əvvəlcədən ölçülüb biçilməsi ilə əlaqədardır. Bu, qeyri-məsləhətli bir şəkildə, tələsik hazırlanmış donun uyğunsuz olacağını və istifadəsinin çətinliklər yaradacağını bildirir. Yəni, məsləhətli olmaq hər zaman düzgün, effektiv və faydalı bir hərəkətə işarədir.

Daha geniş mənada, “məsləhətli” sözü əməlin, qərarın, planın məntiqli, düşünülmüş, ehtimal olunan risklər nəzərə alınaraq qəbul edilmiş olduğunu göstərir. Bu söz həm müsbət, həm də mənfi kontekstdə işlənə bilər. Məsələn, "Məsləhətli bir hərəkət etdi" cümləsində müsbət, "Məsləhətli olmayan bir qərar verdi" cümləsində isə mənfi mənada işlənmişdir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir, lakin əsas mahiyyətini - məsləhətə əsaslanan, düşünülmüş bir hərəkət olmasını – saxlayır.

Etimoloji baxımdan, "məsləhətli" sözünün kökü fars dilindəki "məsləhət" sözündəndir. "Məsləhət" sözü isə "məslək" (yol, üsul) və "hət" (ehtiyac, lazım) şəkilçilərindən əmələ gəlmişdir. Yəni, "lazım olan yol, lazımi üsul" mənasını verir. Bu etimoloji məlumat da sözün müsbət, faydalı nəticə yönümlü olduğunu daha aydın şəkildə əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz